 |
| Lãnh đạo Nga và Trung cộng |
Ông Vladimir Putin đang dễ thở hơn mấy hôm nay, vì giá
dầu thô trên thế giới đã tăng. Nhờ thế đồng tiền Nga ngưng xuống giá. Kể từ khi
ông chiếm bán đảo Crimea của Ukraine, đồng rúp đã mất gần nửa (45%) giá trị so
với đô la Mỹ; lao xuống nhanh nhất so với tiền 174 quốc gia khác. Kinh tế Nga sẽ
suy thoái trong năm nay, và tỷ lệ lạm phát đã lên tới hơn 11%. Alexei Kudrin,
cựu bộ trưởng tài chánh, một người của Putin hiện vẫn ngồi trong Ủy Ban Kinh Tế
Phủ Tổng Thống, mới báo động Nga đang bước vào một cuộc “khủng hoảng toàn diện”
nếu tiếp tục bị Mỹ và các nước Châu Âu cấm vận. Phó Thủ Tướng Igor Shuvalov cũng
tiên đoán cuộc khủng hoảng lần này sẽ kéo dài hơn lần trước, năm 2008 khi kinh
tế cả thế giới đều xuống.
Ông Shuvalov cũng mới tuyên bố ở
Davos, Thụy Sĩ rằng, “Khi bị nước ngoài làm áp lực, dân Nga chúng tôi không bao
giờ bỏ rơi lãnh tụ! Không bao giờ! Chúng tôi sẽ chịu đựng mọi khó khăn, sẽ bớt
ăn, sẽ dùng bớt điện!” Ðây là một “chính sách kinh tế” bát chước lối Việt Cộng
ngày xưa! Ngay sau đó, người ta thấy trên các trang mạng ở Nga trưng ra hình ảnh
những biệt thự huy hoàng của ông Shuvalov ở Moskba, ở London bên Anh và ở nước
Áo. Chính ông Shuvalov sẽ không phải nhịn ăn, không phải bớt dùng
điện.
Trong khi đó, ông Putin không thể lùi
bước ở Ukraine. Ông đã kích thích tự ái dân tộc, đổ hết tội cho Mỹ, nên vẫn được
85% dân Nga ủng hộ. Ðằng nào dân cũng phải bớt ăn, nhưng trong lòng họ được an
ủi là nước Nga của họ lại lên hàng cường quốc, dám đối đầu với Mỹ. Nếu Putin
nhượng bộ ở Ukraine, dân chúng sẽ tự hỏi tại sao họ phải bớt ăn, bớt mặc! Putin
đang cưỡi trên lưng cọp, không biết làm sao xuống, đành cứ thế hô hào, “Tiến
lên, ta cứ tiến lên hàng đầu! Hàng đầu rồi tiến đi đâu?”
Cho nên, ông Putin muốn cho dân Nga
thấy một tia sáng lóe ở cuối đường hầm: Liên minh với Cộng Sản Trung Quốc. Dân
Nga có thể nuôi hy vọng vào nước cờ mới này. Nước Nga có thể quay mặt với thế
giới tư bản, bỏ khối người da trắng, đi đôi với dân da vàng. Vì Nga và Trung
Cộng đã từng là đồng minh, khi hai nước Cộng Sản lớn nhất cùng đối đầu với kinh
tế tư bản! Ðây cũng là giấc mộng của các ông Nguyễn Văn Linh và Lê Khả Phiêu ở
Việt Nam một thời. Hai ông tổng bí thư từng sang Trung Quốc cầu xin tái lập một
“khối xã hội chủ nghĩa.” Bây giờ Nga vẫn còn “hơi hơi xã hội chủ nghĩa;” vì nhà
nước vẫn tập trung quyền chỉ huy kinh tế. Trong thực tế cả Nga và Trung Cộng đều
theo con đường “tư bản quả đầu,” nhà nước bảo trợ các nhà tư bản tay chân, dựa
dẫm vào nhau hai bên cùng có lợi.
Liệu ông Putin có thể liên kết với
Trung Cộng hay không?
Liên minh Nga Trung Cộng trong thế kỷ
20 chỉ là một ảo tưởng, đối với những người đứng ngoài, kể cả các chính phủ Mỹ.
Từ năm 1949 cho tới 1968 giới lãnh đạo Mỹ vẫn tính toán chiến lược toàn cầu dựa
trên một giả thiết, là Nga và Trung Cộng liên kết làm một khối thuần nhất. Với
giả thiết đó, Mỹ đã hành động theo lý thuyết Domino: Tìm cách ngăn chặn bước
tiến của khối Nga-Hoa trong vùng Ðông Nam Á, mà quân domino dễ bị đổ nhất là
Việt Nam.
Nhưng thực ra Nga và Trung Cộng chỉ
liên minh được với nhau trong vòng mươi năm. Khi thấy Mao Trạch Ðông có ý đóng
vai lãnh tụ của đám đàn em các đảng cộng sản Á Châu, Phi Châu; Stalin đã lập tức
chấm dứt viện trợ và rút các cố vấn kinh tế, kỹ thuật về. Khi Tổng Thống Mỹ
Nixon nhìn thấy vết rạn nứt rõ rệt trước cảnh quân Nga và quân Tàu bắn nhau ở
Hắc Long Giang, ông ta đã bắt tay Mao Trạch Ðông. Mỹ lợi dụng Trung Cộng, Trung
Cộng cũng lợi dụng Mỹ, cả hai cùng muốn kiềm chế Nga. Mối liên kết Mỹ-Trung Cộng
chấm dứt năm 1991 khi Liên Xô sụp đổ.
Trong “trật tự thế giới mới” này,
Trung Cộng tìm lại gặp Nga để tạo thế thăng bằng mới. Năm 1992, hai nước tuyên
bố bắt đầu một cuộc “hợp tác xây dựng” (constructive partnership). Năm 2001, khi
ông Putin đã làm tổng thống Nga, việc hợp tác được đẩy lên cao hơn, hai bên ký
một “Hiệp ước Hữu nghị và Cộng tác” (friendship and cooperation). Cả Nga và
Trung Cộng đã xây dựng những liên minh mới để tạo thêm vây cánh. Họ họp lại với
Brazil, Ấn Ðộ, sau thêm Nam Phi, lập thành khối BRICS. Nga và Trung Cộng liên
kết qua “Tổ chức Hợp tác Thượng Hải” (Shanghai Cooperation Organization), gồm cả
các nước Trung Á nằm giữa Nga và Tàu, là Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và
Uzbekistan. Nga với Tàu còn họp thường xuyên với Diễn đàn Kinh tế các nước Á
Ðông và với các nước ASEAN.
Khi Putin bị Âu Mỹ cấm vận vì tấn công
Ukraine, ông đã bay sang Bắc Kinh kết nghĩa Vườn Ðào thêm chặt chẽ. Tháng Năm
năm 2014, Nga công bố sẽ bán cho Trung Cộng 38 tỷ mét khối hơi đốt, trong 3 năm
kể từ năm 2019, với giá định sẵn, qua một ống dẫn dài 2,500 dậm (hơn 4,000 cây
số). Ống dẫn dầu khí đi qua Hắc Long Giang, thuộc vùng biên giới Ðông Bắc nước
Tàu, nơi quân hai nước đã chạm súng năm 1969. Sáu tháng sau, Nga lại thỏa thuận
sẽ cung cấp một số lượng tương đương cho vùng Tân Cương, phía Tây Bắc Trung
Quốc.
Trong cuộc trao đổi này Trung Cộng đã
chiếm thế thượng phong; không khác gì cuộc giao thương giữa Trung Cộng với Việt
Nam, hay giữa một nước lớn với chư hầu. Nga cung cấp nguyên liệu cho Trung Quốc
trong khi nhập cảng hàng chế hóa từ Trung Quốc bán sang; đóng vai một nước thuộc
địa nghèo. Bán dầu, khí cho Trung Cộng để bù lại tình trạng bị cấm vận, Nga cũng
sẽ bị mất thị trường Châu Âu, mất luôn mối giao hảo với các công ty năng lượng
Âu Mỹ nhờ đó đã được cung cấp những kỹ thuật tân tiến. Thiếu các kỹ thuật khai
thác mới nhất, việc khai thác dầu khí ở vùng địa cực của Nga sẽ bị chậm lại mấy
chục năm.
Dân Nga sẽ dần dần nhìn ra việc Putin
liên kết với Trung Cộng là bất lợi, là biến nước Nga thành một cây xăng của
Trung Cộng, trong khi đáng lẽ họ phải là một cường quốc về năng lượng. Chưa kể
mối nguy vùng giao dịch ở biên giới sẽ bị tràn ngập với “họa da vàng.” Ở phía
Ðông vùng Siberia, chỉ có sáu triệu dân Nga sinh sống, bên kia biên giới là 120
triệu người dân Trung Quốc! Lịch sử nước Nga bắt đầu sau khi những đạo quân của
Batu Khan và Subutai, con cháu Thành Cát Tư Hãn, tràn qua sông Volga rồi tiến
chiếm Vladimir và Moskba, vào thế kỷ thứ 14. Cứ coi cách người Nga đối xử với di
dân gốc Việt và gốc Trung Hoa, ngay từ thời còn Cộng Sản, thì biết họ nghĩ gì về
giống da vàng.
Trong khi đó, Nga và Trung Cộng vẫn
giành giựt ảnh hưởng trên các nước Trung Á, mà Nga đang tìm cách thu lại vào
trong vòng ảnh hưởng chặt chẽ hơn. Chín năm sau khi lên cầm quyền, Vladimir
Putin đã công bố một chủ thuyết quân sự mới: Nước Nga giành quyền dùng vũ khí
nguyên tử trước, dù không bị tấn công bằng vũ khí loại này. Quyền sử dụng trước
vũ khí hạt nhân (right to first use of nuclear weapons) chỉ được nêu ra nếu một
quốc gia biết lực lượng qui ước của mình có thể bị bên địch tràn ngập. Putin
nhắm vào quốc gia nào khi đưa ra chủ thuyết này? Chúng ta có thể biết chắc đó là
Trung Cộng.
Về phía Trung Cộng, họ sẽ được lợi gì
nếu liên kết với ông Putin? Chỉ có một mối lợi “tinh thần” rất nhỏ, thứ lợi lộc
không thể đem nấu cháo ăn được. Ðó là chứng tỏ Bắc Kinh độc lập với Mỹ. Nhưng
Trung Cộng không thể trông cậy vào Nga. Giới lãnh đạo Bắc Kinh biết rằng sự phát
triển của nước họ từ hơn 30 năm nay là nhờ được tiếp cận với thị trường nước Mỹ,
nhờ vốn tư bản cùng kỹ thuật sản xuất và tiếp thị do Mỹ và các nước đồng minh
của Mỹ cung cấp. Kinh tế Nga đang sa lầy, không phải chỉ vì bị cấm vận mà lý do
chính là vì ông Putin dốt nát về kinh tế. Với một quốc gia đông gần 150 triệu
người, trong đó bao nhiêu người tài trí, với tài nguyên thiên nhiên giàu có,
đáng lẽ kinh tế Nga không thể chậm lụt như hiện nay. Nhưng ông Putin đã không
chấp nhận cải tổ cơ cấu nền kinh tế do thời Cộng Sản để lại, làm phí phạm tất cả
những tài nguyên, người cũng như của cải.
Cho nên, chỉ những người quá ngây thơ
mới tin rằng ông Putin có thể liên minh với Trung Cộng để chống lại các nước Âu
Mỹ.
Giá dầu lửa nhích lên được mấy đô la
một thùng có thể cho ông Putin nhận được học một bài về kinh tế: Luật cung cầu.
Giá dầu lên sau khi các công ty như Exxon (Mỹ), Shell (Anh), Total (Pháp), và
ngày hôm qua là BP (Anh) tuyên bố giảm bớt việc khai thác dầu khí trong mấy năm
tới, mỗi công ty cắt số đầu tư khoảng 4, 5 tỷ đô la. Họ cắt đầu tư vì tiên đoán
giá dầu sẽ còn thấp trong tương lai khá lâu, khai thác không có lợi. Khi họ giảm
bớt đầu tư, tự nhiên cả thế giới cũng nhìn ra là trong tương lai số cung dầu lửa
không tăng như trước nữa trong khi số cầu có thể tăng. Có nghĩa là giá dầu đã
“chạm đáy.” Nhưng trong khi Mỹ và các nước OPEC còn tiếp tục hút dầu lên để giữ
thị trường cho mình, dù lợi thấp hơn thì giá dầu sẽ khó lên cao nữa. Ông Putin
có thể suy nghĩ về bài học kinh tế đó trong khi có vài ngày dễ thở.
Ngô Nhân Dụng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét