Dân chủ và lối thoát

Nguyễn Trung Hiếu

Hiện nay trong quá trình cải cách người ta luôn bám vào những học thuyết cũ kỹ với những sự sửa đổi nhỏ lẻ thực ra không có giá trị mấy về mặt dân sinh và dân chủ. Nhưng để bám víu lấy quyền lợi của mình thì không gì có sức mạnh bằng sự ăn mày dĩ vãng đáng buồn phiền và ấu trĩ ấy.

Thực ra trên thế giới đã có nhiều bài học của các quốc gia độc tài từ trước tới nay. Thường họ sẽ bám víu vào một chủ thuyết, một tôn giáo nào đó một cách mập mờ để duy trì quyền thống trị của họ. Châu Âu đã chìm trong đêm trường Trung cổ bởi giáo hội, Á Đông thì là học thuyết của Khổng Tử với đạo quân thần…

Có lẽ cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật sớm diễn ra trên lục địa già với trung tâm là nước Pháp với nhiều học giả uyên bác đã thực sự làm sáng bừng văn minh nhân loại. Trong quá trình khởi phát quá trình dân chủ đã không biết bao cuộc đấu tranh nổ ra, bao nhiêu những lý lẽ của nhà cầm quyền cũ nát được đưa ra nhưng chân lý cuối cùng đã thuộc về kẻ tiến bộ hơn.

Người dân Châu Âu cuối cùng đã tìm ra một cơ chế gần hơn với cái chóp đỉnh của xã hội loài người. Người ta đã và đang dần hoàn thiện nó với sự mở rộng dân chủ và mong muốn mọi đóng góp của người dân với sự cầu thị rất lớn từ phía chính quyền. Những Thiên đường đang chớm nở mà có lẽ trước đây trong mơ người ta mới dám nghĩ tới. Đại diện tiêu biểu của nó là các nước Bắc Âu mặc dù chưa hoàn hảo nhưng đáng để cho mọi quốc gia học tập.

Hiện nay trên thế giới làn sóng dân chủ đã và đang diễn ra rất mạnh mẽ, nó cuốn phăng đi rất nhiều quốc gia độc tài, nó đã và đang thể hiện ước vọng của người dân nhiều nước trên thế giới và xu hướng này đã và đang lan mạnh sang những thành trì tưởng chừng là bất khả xâm phạm của phái bảo thủ cổ hủ và độc tài nhất. Những cuộc cách mạng màu, những cuộc biểu tình rầm rộ trên những đại lộ rợp bóng người đã kéo theo nó những giá trị phổ quát của xã hội loài người, trang hoàng lại những bức tranh u tối trên mỗi dân tộc nó đi qua.

Mỗi cuộc cách mạng đều có máu, những giá trị của loài người mong mỏi đôi khi lại phải trả bởi những cái giá có khi là khá đắt đỏ. Những cuộc chính biến tại các quốc gia có khi lại phải chịu những hậu quả rất lớn về mặt con người. Máu và hoa, máu và độc lập, máu và hoà bình, máu và dân chủ tưởng chừng như chẳng liên quan tới nhau vậy mà nó vẫn luôn song hành với nhau. Kèm theo đó là những vấn đề tôn giáo sắc tộc, những cuộc đấu tranh nội bộ sẽ luôn đi kèm với quá trình ấy nếu như nền dân chủ non trẻ ấy không đủ mạnh thì nó lại sẽ là mầm mống của thể chế độc tài tiếp theo. Các thể chế độc tài thì luôn biết cách khai thác những vấn đề này để ru ngủ người dân trong tầm kiểm soát của họ.

Những mặt đối lập luôn song hành, cuộc sống muôn màu luôn là vậy. Những nhà tri thức, những nhà dân chủ tiến bộ luôn mong có một cuộc chuyển giao hoàn hảo mà máu sẽ không đượm trên những cánh hoa dân chủ như Myanmar đã từng trải qua. Mọi cuộc chính biến bằng bạo lực thì thua thiệt luôn thuộc về dân tộc quốc gia ấy, dù một lần đau thì ai biết nó có mang dị tật hay không trong tương lai về sau. Nhưng cũng có một câu hỏi được đặt ra nếu cứ sống với bệnh tật không chữa trị một cách dứt khoát thì dân tộc ấy sẽ ngày càng èo uột và hậu quả cho hậu thế là không lường. Vậy người ta có thể mong gì, mong một ngày phe bảo thủ sẽ trở lại với dân tộc, sẽ tự mở lòng mình đóng góp cho chính quá trình dân chủ trên đất nước này? Tham sân si trong cuộc đời này khó tránh, để bỏ mọi ngôi cao đi kèm với quyền hành và bổng lộc thì thật khó. Lòng mình đôi khi khó mở…

Vậy đâu là con đường tối ưu cho quá trình dân chủ hoá trên đất nước này. Thân Nhân Trung đã từng nói “hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Những người mong mỏi một nền dân chủ thực sự trong nước và mơ ước một Việt Nam thịnh vượng thực sự luôn mong chờ những tầng lớp là hiền tài ấy. Tôi luôn tin và mong chờ những tinh hoa của dân tộc sẽ mang cho dân tộc này những hơi thở mạnh mẽ đóng góp cho quốc gia này. Tôi mong họ hãy có tiếng nói mạnh mẽ hơn, thể hiện hơn nữa cái tầm cái tâm của mình. Nhân sĩ thời nào cũng có, quốc nội và hải ngoại, nhưng có vẻ chất keo kết dính giữa họ vẫn thiếu và không đủ độ bền. Nếu thực sự các nhân sĩ hải ngoại có thể đồng lòng cùng hoà nhịp với những học giả tiến bộ trong nước thì đó là một tiếng nói quan trọng với quá trình vận động xã hội theo xu hướng tiến bộ.

Làn sóng dân chủ vẫn cứ rầm rập đi trên những đại lộ rộng mở của lịch sử thế giới. Và mỗi quốc gia dân tộc không thể hy vọng vào một điều thần kì hay sự trợ giúp của bất kỳ quốc gia nào hay thế lực nào. Xã hội sẽ phải thay đổi, tầm nhìn của một quốc gia một dân tộc sẽ thay đổi. Những tri thức sẽ là điểm tựa vững chắc để dân tộc ấy đón những ánh nắng rạng ngời của Văn minh nhân loại.

Hạnh phúc chưa chắc trọn vẹn khi có dân chủ, nhưng độc tài thì chắc chắn không có điều ấy.

Tôi luôn tin một ngày nào đó…

N.T.H.