Ngô Nhân Dụng
Sau khi Nga thành công trong việc chiếm lại vùng Crimea,
nhật báo Le Monde ở Pháp đã đăng tựa lớn, “Poutine:1, Merkel và Obama: 0;” mô
tả ông “siêu tổng thống” - Super Poutine - đang đưa hai tay lên trời, cười sung
sướng.
Phải công nhận, ông Putin đang sống những ngày vui. Người ta
thường vui nhất khi cảm thấy tự hài lòng với chính mình. Mà ông Vladimir Putin hiện
nay đang rất hài lòng. Vì ông đã chiếm lại Crimea
bằng những mưu mẹo tài tình, không cần huy động một tiểu đoàn hay bắn một phát
đại bác. Vốn là một nhân viên tình báo KGB, ông Putin vui nhất vì ông đã dùng thủ
đoạn tài tình làm cho cả CIA lẫn cơ quan tình báo thuộc Bộ Quốc Phòng Mỹ lầm
lẫn.
Trong vụ chiếm lại Crimea,
tình báo Mỹ hoàn toàn bị qua mặt; không đoán trước được lúc nào
ông Putin sẽ
hành động. Thành ra, cả ông Obama lẫn bà Thủ Tướng Ðức Merkel cứ tốn thời giờ
gọi điện thoại cho điện Kremlin, tính thuyết phục ông Putin vì tưởng ông ta
chưa quyết định ra tay. Một nhân viên cao cấp tình báo Mỹ nói với ký giả của tờ
Wall Street Journal: “Chúng tôi biết họ có một mưu đồ ở vùng này, nhưng không
đủ tin tức chính xác để kết luận chuyện gì sắp xảy ra;” và kết luận rằng câu
chuyện lý thú này sẽ được đem ra dạy ở các trường huấn luyện sĩ quan trong
nhiều năm tới.
Mấy tháng trước khi Crimea tổ chức trưng cầu dân ý để xin
trở về với nước Nga, tình báo Mỹ đã báo cho Tòa Bạch Ốc biết rằng ông Putin
đang có âm mưu nào đó ở Crimea. Nhưng cho đến ngày chót, họ không thể cung cấp các
tin tức xác thực, cụ thể, làm bằng chứng. Trong thời gian đó các vệ tinh nhân
tạo của Mỹ vẫn theo dõi các cuộc chuyển quân gần biên giới Nga-Ukraine; cơ quan
tình báo Bộ Quốc Phòng Mỹ vẫn chăm chú nghe lén các cuộc điện đàm từ bộ tổng tư
lệnh quân đội Nga tới các đơn vị. Họ lắng nghe cả bộ chỉ huy hạm đội Nga ở
Sevastopol nằm ở bờ biển Crimea, mà không thấy một dấu hiệu nào khả nghi cho
thấy quân Nga đang chuẩn bị cái gì cả.
Ngay từ đầu Tháng Hai, khi dân Ukraine
biểu tình ở Kiev, thủ đô Ukraine, đòi cựu tổng thống thân Nga Viktor
Yanukovych từ chức, tòa Ðại Sứ Mỹ đã gửi mấy sĩ quan tình báo qua Crimea thăm dò. Họ gặp gỡ những người Ukraine chống Nga, đặc
biệt là các thủ lãnh của người Tartare, nhóm dân chiếm 12% dân số, trong lịch
sử đã bị các Nga hoàng và Stalin bắt đày hàng loạt đi Siberia. Tin tức họ đem
về, được báo cáo cho Washington biết, là có
nhiều cuộc tụ họp của người gốc Nga chống lại cuộc cách mạng của dân Ukraine. Nhưng
không có hành động quân sự nào đáng chú ý.
Bây giờ nhìn lại, tình báo Mỹ tin rằng ông Putin đã cho biệt
kích xâm nhập bằng nhiều toán nhỏ, mặc thường phục, che mắt cả thế giới. Ở một nơi
người Nga chiếm 55% trong dân số hai triệu, có thêm vài trăm người nói tiếng
Nga nữa, vào ngủ trong trại lính Nga, không làm ai phải chú ý. Nhưng các biệt
kích này đã được huấn luyện nghề tuyên truyền, xách động, sau đó mặc quân phục
không mang phù hiệu, tự gọi là “dân quân người Crimea.” Họ tổ chức biểu tình
chống chính phủ mới ở Kiev, rồi mang súng tới
chiếm trụ sở Quốc Hội, trông cảnh các dân biểu thân Nga bỏ phiếu đòi tách khỏi Ukraine. Người
Nga gọi mưu mô này là “maskirovka,” nghĩa là ngụy trang, trá hình.
Trong Tháng Hai, tình báo Mỹ lên tiếng báo động: Nga có thể
sẽ đưa quân vào Ukraine
nếu chính quyền Yanukovych bị lật đổ. Ngày 16 Tháng Hai, ông Yanukovych ra lệnh
công an vũ trang Berkut tàn sát dân biểu tình. Tổ chức Berkut này gồm những sĩ
quan được Nga huấn luyện, có cố vấn Nga bên cạnh. Bây giờ người ta biết họ đã
dùng những xạ thủ lành nghề, nấp trên các ngôi nhà, nhắm bắn trúng vào đầu từng
người biểu tình, khiêu khích cho dân nổi giận, tấn công lại công an. Ngày 18,
dân chúng phản ứng mạnh, tiếm chiếm các cơ quan chính phủ; rồi Quốc Hội Ukraine
yêu cầu công an ngừng bắn, sau đó Yanukovych bỏ trốn.
Nhưng ông Putin vẫn không cho ai thấy quân bài ông sắp đánh
ra. Ngày 25, Bộ Quốc Phòng Nga mời tùy viên quân sự sứ quán Mỹ đến, thông báo
họ sẽ tổ chức một cuộc thao diễn quân sự gần biên giới Ukraine, với 150,000 quân,
900 chiến xa, và phi cơ chiến đấu. Ai cũng còn nhớ năm 2008, quân Nga đã thao
diễn gần biên giới Georgia
trước khi tiến đánh nước này, thúc đẩy hai vùng ly khai tách khỏi Georgia! Nhưng
năm nay, Ngoại Trưởng Nga Sergei Lavrov trấn an Ngoại Trưởng Mỹ John Kerry,
rằng Nga vẫn tôn trọng sự toàn vẹn của lãnh thổ Ukraine. Khi “dân quân” Nga ở Ukraine chiếm các cơ quan chính quyền, ông Putin
còn nói với nhà báo rằng Nga không có tham vọng nào ở Crimea
cả.
Ngày 26, Tòa Bạch Ốc họp với các cơ quan tình báo, kết luận
rằng Nga đang có âm mưu ở Crimea, nhưng qua các cuộc nghe lén, họ không thấy
tin tức chính xác về hành động quân sự nào cả. Ngay khi nghe lén các cuộc điện
đàm trong hạm đội Nga đóng ở Sevatopol, trên bờ biển Crimea,
cũng không thấy họ nói đến một cuộc chuyển quân nào cả. Không có điệp viên nào
ở Crimea để cho biết tin tức; vệ tinh Mỹ cũng
không chụp được hình ảnh nào khả nghi. Crimea
đã nằm trong tay các “dân quân” do ông Putin chỉ huy. Trong khi đó thì các tin
tức tình báo của Mỹ tập trung tại Sứ Quán Mỹ ở Kiev để chuyển về nước. Họ đã làm việc ngày
đêm dùng điện thoại liên lạc với các đội quân biên phòng của Ukraine, được
biết người ta đang đốt các tài liệu bí mật, đề phòng quân Nga tiến đánh. Bộ
Quốc Phòng Mỹ liên lạc trực tiếp với phía Nga để hỏi thẳng, các quan chức Nga nói
họ không biết gì cả, mà chắc họ không biết thật!
Cứ như thế, ông Putin đặt cả thế giới trước một “sự đã rồi;”
Crimea xin nhập vào Liên Bang Nga, như trước
năm 1954. Bây giờ, chính phủ Mỹ thấy ba lối giải thích tại sao họ bị đặt trước
tình trạng bất ngờ. Thứ nhất, người Nga cố ý tránh không nói gì để bị Mỹ nghe
lén. Thứ hai, Nga có sẵn một kế hoạch chiếm lại Crimea,
cứ thế thi hành mà không đợi lệnh mới. Thứ ba, có thể ông Putin một mình biết
kế hoạch đã trao cho một nhóm nhỏ các biệt kích đóng vai “dân quân” nổi lên ở
Crimea, và chỉ một mình ông ta quyết định khi nào ra tay hành động.
Vì vậy, khi Quốc Hội Crimea tổ chức trưng cầu dân ý, ngày 28
Tháng Hai, ông Obama chỉ có thể cảnh cáo Nga một cách chung chung mà không thể cảnh
cáo chính phủ Nga đang chiếm Crimea! Nếu ông Obama biết trước chắc cũng vậy
thôi, vì Mỹ và các nước Châu Âu không thể làm gì khác được là sẽ trừng phạt ông
Putin bằng các biện pháp kinh tế.
Có thể nói, ông Vladimir Putin đã đánh lừa được tất cả hệ
thống tình báo của Mỹ, và của các nước Châu Âu. Vốn là một sĩ quan tình báo trú
đóng tại Dresden, Ðông Ðức, ông Putin đã trải qua kinh nghiệm nhục nhã khi nghe
tin tường Berlin sụp đổ. Cơ quan KGB ở Dresden
lo đốt các tài liệu suốt ngày đêm, đến nỗi lò hơi đốt quá tải, ống dẫn hơi bị
hư và ông bị sở cung cấp hơi đốt cảnh cáo sẽ cắt hơi đốt! Bây giờ, ông đã phục thù
các nước Tây phương. Nhân đó ông cũng trả hận tất cả những người muốn đề cao
các nguyên lý của lối sống dân chủ tự do.
Có thể chính người cố vấn Nga của cựu Tổng Thống Yanukovych,
do ông Putin cử tới Kiev, đã xúi ông ta bắn dân Ukraine biểu
tình ở công trường Maidan, vì họ thấy sẽ gây hai hậu quả, mà đằng nào cũng có
lợi. Hoặc Yanukovych sẽ thành công, củng cố quyền hành, và vẫn đặt Ukraine
trong vòng kiểm soát của Nga; hoặc dân mạnh hơn, sẽ lật đổ chính phủ Ukraine, nhân
đó sẽ sách động dân gốc Nga ở Crimea nổi dậy đòi ly khai. Mưu kế của Vladimir
Putin chắc Khổng Minh hay Tào Tháo cũng phải khen là tài tình. Ông Putin phải
cảm thấy tự hài lòng!
Tại sao Vladimir Putin thành công, còn bà Merkel và ông
Obama thất bại trong trận chiến tình báo vừa qua? Ông Putin được đào tạo trong guồng
máy tình báo Xô Viết. Hiện nay, đám tài phiệt chung quanh ông, các cố vấn kinh
tế của ông phần lớn là các cựu sĩ quan KGB. Sức mạnh của các chế độ cộng sản
nằm trong guồng máy tình báo, đó là bộ phận quan trọng nhất trong các cuộc
tranh chấp quân sự. Các lãnh tụ cộng sản thường hãnh diện về các âm mưu đánh
lừa đối thủ, thời chiến cũng như thời bình. Nhà văn Mai Thảo, lúc sinh thời đã
nhiều lần kể chuyện ông gặp lại người bạn cũ là nhà văn Hữu Mai, trong quân đội
miền Bắc. Hai người là bạn rất thân khi Mai Thảo còn đi kháng chiến. Hữu Mai
cho Mai Thảo biết điều “các cụ” trong Bộ Chính Trị thích thú nhất là mưu mẹo
của họ bày ra khiến hàng trăm ngàn cựu quân nhân và công chức miền Nam tự mình đi
trình diện để vào tù. Họ hãnh diện là đã bày ra được mưu mô bỏ tù được tất cả
thành phần những người nguy hiểm cho chế độ, mà không cần tốn công đi bắt từng
người một. Ông Putin cũng đang hãnh diện về thành tích đánh lừa tình báo Mỹ để
chiếm được Crimea mà không cần hành động quân
sự nào cả!
Các cán bộ cộng sản biết tập luyện được cách bày ra những
mưu mẹo “tuyệt vời” như vậy, nhưng chế độ cộng sản đã sụp đổ ở Nga, vì các khả năng
bày mưu lập kế này không ích lợi gì trong việc điều hành nền kinh tế quốc gia.
Họ hoàn toàn bất lực không tìm ra cách nào kích thích cho các công nhân làm
việc tận tụy gia tăng năng suất cao hơn, cũng không khích lệ được người ta nẩy
ra những sáng kiến cải thiện năng suất. Nhiều âm mưu và thủ đoạn lừa gạt, nhưng
họ hoàn toàn bất lực trong việc nâng cao đời sống kinh tế! Ðó là tình trạng ông
Vladimir Putin đang lâm vào, khi đối đầu với các nước Tây phương trong cuộc
“chiến tranh lạnh kinh tế” sắp diễn ra. Thời chiến Tranh Lạnh cũ, nước Mỹ đã
theo chủ thuyết “ngăn chặn” (containment) mà nhà ngoại giao George F. Kennan đã
đề nghị với chính phủ Mỹ từ năm 1947.
Chiến lược này, phỏng theo thuyết “vòng đai an toàn” (cordon
sanitaire) của Pháp trong thập niên 1920, chủ trương rằng khối tư bản chỉ cần
ngăn chặn sự bành trướng của các chủ nghĩa cộng sản; rồi cứ chờ đó, sẽ đến ngày
chế độ cộng sản tự nó tan rã. Ngày nay, chủ thuyết “ngăn chặn” sẽ được áp dụng
trong lãnh vực kinh tế.
Cách hành xử của ông Putin khác chính phủ các nước Tây
phương cũng phản ảnh nền văn hóa mà ông đang sống. Chính quyền một nước tự do
dân chủ rất khó bày đặt mưu mô đánh lừa đối thủ. Vì đánh lừa người nước khác cũng
phải giấu diếm cả dân chúng của mình, mà các hành động của một chính quyền dân
chủ đặt trên căn bản công khai và minh bạch. Người cầm quyền cũng bị hạn chế
bằng cơ chế kiểm soát, qua các đại biểu của dân. Mỗi khoản chi của nhà nước
phải được quốc hội phê chuẩn, ngay cả các hoạt động tình báo bí mật cũng phải
được kê khai thì mới có tiền chi; ít nhất phải có một số đại biểu trong các ủy
ban đặc biệt được thông báo đầy đủ!
Sống trong một chế độ chuyên chế, người ta tập thói quen
nghi ngờ. Từ đó, suy ra nguyên tắc là thà phạt oan mười người còn hơn là tha
nhầm một người. Ðánh lừa được một người cũng thú vị, đáng hãnh diện về thành công
của mình, và dễ dàng hơn là khi muốn chinh phục lòng tin của mươi người. Khi
tất cả nghi ngờ lẫn nhau, thì khi đánh lừa được một người khác ai cũng thích
thú hơn. Vladimir Putin sống trong nền văn hóa KGB, chắc hẳn là ông ta thấm
nhuần thói quen suy nghĩ này,
Ngược lại, sống trong xã hội tự do sống với luật pháp rõ
ràng người ta có khuynh hướng giả thiết tất cả mọi người chung quanh đều đáng
tin cậy. Nghĩ cho cùng thì sống với lòng tin tưởng có lợi hơn. Trong 100 người
mình gặp có mươi người gian trá, mình có thể bị lừa dăm, ba lần, nhưng còn 95
lần gặp những người còn lại mình vẫn sống hạnh phúc hơn. Vì vậy loài người
thường có khuynh hướng xây dựng lòng tín nhiệm, bằng cách sống có đạo đức và
thiết lập những xã hội luật pháp công minh; coi không khí nghi ngờ là một tình
trạng bệnh hoạn nên tránh.
Ngô Nhân Dụng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét