Ông Obama chọc giận Trung Quốc trong ngày đầu tiên của chuyến công du châu Á

Thủ Tướng Shinzo Abe và Tổng thống Barack Obama

Tổng thống Barack Obama đã chọc giận Bắc Kinh khi nói rằng quần đảo Điếu Ngư ở Biển Đông, nơi đang xảy ra tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc và Nhật Bản, sẽ được bao phủ bởi hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật. Ông là Tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ chính thức tuyên bố điều này. Lời bảo đảm này được Tổng thống Hoa Kỳ đưa ra trong một chuyến công du đến bốn quốc gia châu Á. Điểm dừng chân đầu tiên của ông Obama là ở Tokyo vào ngày hôm qua. 

Phía Bắc Kinh đã nhanh chóng đáp trả tuyên bố của ông Obama rằng:

“Cái gọi là liên minh an ninh giữa Mỹ và Nhật là một thoả thuận song phương đã từng được thiết lập trong thời kỳ chiến tranh lạnh. Và không nên dùng thoả thuận này để gây thiệt hại đến chủ quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc. Chúng tôi kiên quyết phản đối việc áp dụng hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật trên quần đảo Điếu Ngư.”
Giữa Trung Quốc và Nhật Bản đang diễn ra tranh chấp gay gắt về chủ quyền của quần đảo Điếu Ngư ở Nhật Bản. Vào tháng Một đầu năm nay, Tokyo đã lên tiếng tố cáo một tàu chiến của Trung Quốc khoá mục tiêu radar nhắm vào một tàu khu trục của Nhật Bản ở Biển Đông Trung Quốc. Sự việc này đã làm cho mối quan hệ vốn đã không tốt đẹp giữa hai quốc gia càng trở nên căng thẳng hơn. Trong tháng 12 năm ngoái, tàu tuần dương của quân đội Hoa Kỳ đã phải rẽ sang hướng khác để tránh không bị đụng độ với một tàu sân bay của Trung Quốc trên Biển Đông.

Như để thêm dầu vào lửa, cả hai chỉ huy hải quân của Trung Quốc – Đô đốc Wu Shengli và người đứng đầu Lực lượng hải quân của Nhật Bản ông Katsutoshi Kawano, đã cùng nói rằng việc xảy ra một cuộc xung đột ngoài ý muốn giữa quân đội hai nước là điều không thể loại trừ. Cả hai đã tuyên bố khi tham dự một diễn đàn về quốc phòng tại Thanh Đảo trong tuần này.

Trong bài phát biểu của mình tại Tokyo, ông Obama đã nói rằng liên minh giữa Mỹ và Nhật là một liên minh mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

“Chính sách của Hoa Kỳ rất rõ ràng - quần đảo Senkaku (Điếu Ngư) được quản lý bởi Nhật Bản và do đó theo Điều 5 của Hiệp ước Mỹ - Nhật, quần đảo này cũng nằm trong phạm vi được bảo vệ của hiệp ước. Chúng tôi phản đối bất kỳ một nỗ lực đơn phương nào nhằm làm suy yếu chính quyền của quần đảo nói trên.”

Điều 5 của Hiệp ước, được ký kết vào năm 1960, quy định nhiệm vụ bảo đảm an ninh quốc phòng của Mỹ đối với Nhật Bản. Điều khoản này nói rằng bất cứ một hành động gây chiến nào nhắm đến Nhật hoặc Mỹ xảy ra trên lãnh thổ thuộc quản lý của Nhật Bản sẽ được xem như nhắm đến cả hai thành viên của hiệp ước.

Ông Obama cho biết thêm rằng ông cũng đã nói chuyện với Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc để giải quyết tranh chấp lãnh thổ thông qua đối thoại và ngoại giao. Tổng thống còn khen ngợi những nỗ lực của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe để tăng cường lực lượng quốc phòng của Nhật Bản. Các chuyên gia cho rằng việc ông Obama mạnh miệng đưa ra tuyên bố chưa từng có này là vì Hoa Kỳ cần sự hỗ trợ của Nhật cho một hiệp ước thương mại Trans Pacific Partnership.

Kha Trần