Tưởng đương nhiên song giờ mới thấy: Đường hư phải sửa!

Quốc lộ 20 trong tình trạng khó có thể tưởng tượng
đó là “quốc lộ” nhưng xe cô vẫn phải trả phí
cho chủ đầu tư. (Hình: Thời báo Kinh tế Sài Gòn)

Chủ đầu tư quốc lộ 20 sẽ không được thu phí sử dụng quốc lộ 20 nếu không hoàn thành việc sửa chữa con đường này trước ngày 30 tháng 9-2014. 

Đường hư phải sửa mới được thu phí tưởng như đương nhiên nhưng bây giờ mới áp dụng ở Việt Nam. Lần đầu tiên, Việt Nam cấm chủ đầu tư công trình giao thông thu phí vì công trình giao thông hư hỏng, không an toàn là hôm 10 tháng 7-2014.

Vào ngày đó, Tổng cục Đường bộ Việt Nam yêu cầu ngưng thu phí đối với xe cộ sử dụng đường hầm băng qua đèo Ngang do mặt đường được mô tả là “nhìn không còn như mặt đường và không còn an toàn”. Cơ quan này cho biết việc thu phí đối với xe cộ sử dụng đường hầm băng qua đèo Ngang sẽ được xem xét sau khi chủ đầu tư sửa chữa xong công trình giao thông này.

Tương tự, quốc lộ 20 – con đường nối quốc lộ 1 với Đà Lạt tuy nát bét từ lâu, biển báo giao thông không có, nếu có thì sơn không còn rõ để biết đó là biển báo chuyện gì, chưa kể hệ thống thoát nước vô dụng nên mặt đường thường xuyên bị ngập sâu, ngập lâu. Chất lượng của quốc lộ 20 tệ đến mức, xe cộ rất khó di chuyển nên thường xuyên kẹt xe và chỉ trong tuần đầu tiên của tháng 7, có đến hai vụ tai nạn giao thông, khiến hai người chết chỉ vì đường quá xấu.

Tuy nhiên chủ đầu tư không thèm sửa mà chỉ thu phí. Chủ đầu tư và nay đang khai thác quốc lộ 20 là ba công ty, trong đó có một công ty thuộc Bộ Quốc phòng CSVN.

Đầu tư vào các công trình giao thông để thu phí được xem là một lĩnh vực kinh doanh giúp hái ra tiền tại Việt Nam. Điểm đáng nói là chủ đầu tư luôn được biệt đãi dù chất lượng những công trình giao thông được thực hiện theo hình thức BOT (xây dựng – khai thác - chuyển giao) rất tệ. Tại Việt Nam, công trình giao thông đang xây dựng đã được thu phí, vừa xây dựng xong đã hư vẫn có thể thu phí, hư hỏng nặng nề không hề sửa chữa song không miễn phí đã trở thành điều bình thường.

Ví dụ tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai, dù chỉ mới hoàn thành 1/10 tổng chiều dài nhưng xe cộ qua lại trên đoạn Nội Bài - Tam Dương (Vĩnh Phúc) phải trả phí 1,500 đồng/km. Tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, có những đoạn mà “ổ gà” rộng cả mét, sâu hơn 10cm nhưng xe nào vào đó cũng phải trả phí.

Mãi đến gần đây, do bị công chúng chỉ trích dữ dội, Bộ trưởng Giao thông – Vận tải của Việt Nam mới đi thị sát và kết quả của chuyến thị sát này là yêu cầu thực hiện điều lẽ ra là đương nhiên: Đường hư thì không được thu phí.

Xe cộ tại Việt Nam không chỉ phải trả phí cho những công trình giao thông được đầu tư theo hình thức BOT mà còn phải trả phí cho những công trình giao thông thực hiện bằng tiền thuế do mọi người góp vào.

Hồi tháng hai vừa qua, không riêng dân chúng mà nhiều chuyên gia vừa chưng hửng, vừa phẫn nộ trước đề nghị mà chính quyền Hà Nội gửi chính quyền trung ương: Cho phép thu phí đối với các phương tiện qua lại trên đại lộ Thăng Long.

Lúc đó, ông Nguyễn Xuân Thủy, một chuyên gia giao thông cho rằng, các loại thuế, phí của Việt Nam quá khủng khiếp và khiến cả thế giới kinh ngạc. Theo ông Thủy, đại lộ Thăng Long là công trình công cộng, đầu tư bằng ngân sách để phát triển giao thông công cộng nên không thể bày ra chuyện thu phí. Mặt khác, tất cả các phương tiện giao thông đều đã phải đóng phí bảo trì đường bộ nên không thể chặn đường để thu phí trên một công trình công cộng vì làm như thế là tạo ra tình trạng “phí chồng phí”.

Chẳng phải chỉ có các doanh nghiệp, chính quyền các địa phương mà Bộ Giao thông Vận tải của chế độ Hà Nội cũng tận tậm, tận lực thu phí. Báo chí Việt Nam cho biết, trung bình mỗi xe hai bánh gắn máy và xe hơi tại Việt Nam phải gánh mười loại phí. Một viên thứ trưởng của Bộ Giao thông Vận tải thừa nhận mỗi “đầu xe” tại Việt Nam đang phải đóng hàng chục loại thuế, phí nhưng thề là “không có khoản nào chồng lên khoản nào”.

Cũng theo báo chí Việt Nam, do Bộ Giao thông Vận tải than rằng, năm nay, vẫn còn thiếu 13,000 tỉ để sửa chữa, duy tu các công trình giao thông nên chuyện tận tâm, tận lực thu phí sẽ “quyết liệt” hơn. Cách nay vài tháng, Bộ này trình cho Thủ tướng Việt Nam dự thảo một đề án gọi là “phát triển hợp lý các phương tiện giao thông”, theo đó, các phương tiện giao thông sẽ phải đóng thêm hai loại phí là “phí lưu hành nội đô” và “phí trông giữ xe”.

Người ta ước đoán, nếu Thủ tướng Việt Nam gật đầu với đề án này, mỗi năm, mỗi xe hơi tại Việt Nam phải trả khoảng 70 triệu đồng và mỗi xe hai bánh gắn máy phải trả 31 triệu đồng/năm. (G.Đ)