Nguyễn Ngọc Bảo
Một chiến thắng cho các dân tộc Phi, Mã Lai,
Tân Gia Ba, Nam Dương, Brunei, Việt Nam
Ngày Thứ Ba 12/7/2016, Toà Trọng Tài Thường Trực
(PCA - Permanent Court of Arbitration tại The Hague, Hòa Lan), sau 3 năm rưỡi
xét xử, đã ra phán quyết sau cùng về đơn kiện Trung Cộng (TC) của Phi Luật Tân.
Phán quyết bác bỏ luận cứ của TC về đường lưỡi bò 9 điểm mà TC dựa vào đó để tự
đơn phương xác nhận chủ quyền trên 80% Biển Đông và công bố TC đã xâm phạm chủ
quyền của Phi tại bãi cạn Hoàng Nham (Scarborough).
Đây là một vố rất đau cho TC, một thất bại chiến
lược cho Tập Cận Bình với nhiều hậu quả về mặt đối nội, đối ngoại (sẽ trình bày
chi tiết ở phần Hai), ngược lại đó là một chiến thắng quan trọng cho Phi Luật
Tân, và cũng là một chiến thắng chung cho các dân tộc khác ven Biển Đông, Mã
Lai, Tân Gia Ba, Nam Dương, Brunei và Việt Nam, đang chịu áp lực nặng nề của bá
quyền TC.
Bối cảnh vụ Phi Luật Tân kiện Trung
Cộng1. Bãi cạn Hoàng Nham
Bãi cạn Hoàng Nham hay Scarborough thuộc chủ quyền
Phi, quan trọng về kinh tế và an ninh quốc phòng. Trong âm mưu bá quyền trên
Biển Đông, TC muốn chiếm lấy bãi cạn này và đã cho công binh đến xây một số công
trình nhô lên khỏi mặt nước để ngụy tạo bằng chứng là có sự hiện diện của TC.
Từ tháng 7/2012, dùng hải quân ngăn chặn không cho
Phi (ngư dân, hải quân) vào bãi cạn Hoàng Nham. Về mặt chiến lước, sự hiện diện
quân sự qua việc xây dựng các cấu trúc nhân tạo nổi trên mặt biển sẽ giúp TC có
khả năng khống chế cả vùng Biển Đông phía Tây Phi Luật Tân.
Bãi cạn Hoàng Nham (Scarborough
Shoal)
Bãi cạn Hoàng Nham là một số đảo nhỏ gồm đá, bãi
cát, đá ngầm không có người ở, nằm ở tọa độ vĩ tuyến 15,1167 Bắc, và kinh tuyến
117,85 Đông. Vị trí nằm dưới vĩ tuyến 17 trước đây chia đôi Việt Nam, hình tam
giác, diện tích tổng cộng khoảng 150 cây số vuông, phần cao nhất cao hơn mặt
nước lúc thủy triều cao độ 1,5 mét. Bãi cạn Hoàng Nham cách hải cảng Subic Bay
200 cây số, và cách xa đảo Hải Nam (TC), 950 cây số.
Công Ước Liên Hiệp Quốc về Biển năm 1982 (UNCLOS -
United Nations Convention on the Law of the Seas) cho phép mỗi quốc gia có một
vùng chủ quyền 12 hải lý ( 22 cây số), một vùng đặc quyền về kinh tế EEZ
(Exclusive Economic Zone chu vi 200 hải lý (370 cây số) chung quanh đảo.
Với một đảo nhỏ diện tích độ vài cây số vuông
(phải cao hơn mặt nước lúc thủy triều cao) thuộc chủ quyền, một quốc gia có
quyền khai thác các khoáng sản dưới đáy biển, hải sản trên một diện tích 410.000
cây số vuông chung quanh đảo. Tài nguyên chung quanh bãi cạn này là hải sản,
khoáng sản (dầu hỏa).
Trước tình hình bãi cạn Hoàng Nham bị xâm chiếm,
sau 19 năm và nhiều vòng đàm phán song phương với TC thất bại, trước thái độ
ngang ngược từ chối thương thuyết và ỷ lại về sức mạnh quân sự, kinh tế để bắt
chẹt nước yếu hơn họ, Phi Luật Tân đã quyết định đưa vấn đề này ra trước tòa án
quốc tế, vào ngày 22/01/2013, theo quy định của điều 287 và Phụ Bản 7 của Công
Ước LHQ về Luật về Biển. Nhằm xác định một cách rõ ràng về chủ quyền của Phi
Luật Tân trên bãi cạn Hoàng Nham và trên biển Tây Phi Luật Tân (West Philippine
Sea), trước cộng đồng thế giới và phủ nhận đường lưỡi bò 9 điểm của
TC.
2. Tòa Trọng Tài Thường Trực
(PCA)
Các vấn đề tranh tụng về chủ quyền trên biển, đòi
bồi thường quyền lợi liên hệ đến biển, có 3 tòa án quốc tế mà các quốc gia, các
xí nghiệp, pháp nhân có thể đệ đơn kiện. Thứ nhất là Tòa Án Quốc tế
(International Court of Justice tại The Hague, Hòa Lan). Thứ hai là Tòa ITLOS
(International Tribunal for the Law of the Sea tại Hamburg, Đức), Tòa này chỉ
chuyên xét xử về luật biển. Thứ Ba là Tòa Trọng Tài Thường Trực (Permanent Court
of Arbitration tại The Hague, Hòa Lan), chú trọng về các tranh chấp về thương
mại, và về luật biển.
Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) trụ sở tại
Đại sảnh Peace Palace ở The Hague, Hòa Lan.
Ảnh: Reuters
Ảnh: Reuters
Toà PCA được thành lập năm 1899, cách đây 117 năm,
để giải quyết các tranh chấp liên hệ đến các đường biên giới trên đất liền, trên
biển, các bất đồng trong việc thi hành các công ước, hiệp ước quốc tế, các tranh
tụng về thương mại, các vấn đề nhân quyền giữa các quốc gia hay giữa quốc gia
với các tổ chức phi chính phủ hay những cá nhân.
Tòa dã xử hơn 120 vụ trong đó liên quan đến
nhiều cường quốc như Nga, Hoa Kỳ, Pháp, Anh.
Kể từ khi Công Ước về Biển bắt đầu có hiệu lực từ
16/11/1994, Tòa PCA đã chấp nhận thụ lý nhiều trường hợp kiện. Trong đó có vụ
Phi Luật Tân – Trung Cộng.
Có 5 vụ khác chưa có phán quyết sau cùng là tranh
chấp giữa Mauritius và Anh (2010), giữa Bangladesh và Ấn Độ (2009), giữa Hòa Lan
và Nga (2014), giữa Malta, Sao Tome và Principe (2014), giữa Ý và Ấn Độ (2015).
Có 6 vụ khác đã xử xong; đó là những tranh chấp giữa Argentina và Ghana,
Barbudos và Trinidad Tobago, Guyana và Suriname, Mã lai và Tân Gia Ba, Ireland
và Anh, giữa Phi và TC. Thời gian để đưa ra phán quyết cho mỗi vụ thường kéo dài
từ 2 tới 7 năm.
Để tránh đơn kiện bị Tòa bác bỏ, các luận cứ trong
hồ sơ kiện của Phi được lựa chọn kỹ lưỡng bới nhóm chuyên viên cố vấn. Không nêu
lên vấn đề chủ quyền các đảo, nhưng tập trung vào việc phủ nhận đường lưỡi bò 9
điểm, tố cáo các âm mưu của TC có tính chất khiêu khích, đánh đuổi ngư dân, làm
hủy hoại môi sinh, đe dọa sự lưu chuyển tự do trên hải phận quốc
tế.
Phi đã lựa chọn Tòa PCA, vì trong điều lệ của Tòa,
đây là Tòa Quốc Tế duy nhất chấp nhận tiếp tục xét xử dù phía bị cáo từ chối
không hiện diện tại Tòa. Đây là trường hợp của vụ kiện TC của Phi, vì TC nhất
quyết phủ nhận thẩm quyền của Tòa PCA và từ chối không tham gia mọi phiên tòa
liên hệ đến vụ kiện của Phi Luật Tân.
3. Tiến trình vụ Phi Luật Tân kiện Trung
Cộng
Ba tuần sau khi Phi Luật Tân nộp đơn kiện, vào
ngày 19/2/2013, TC đã bác bỏ đơn và xác lập chủ quyền của họ trên Biển Đông bằng
võ lực. Phi Luật Tân đã trả lời chấp nhận ngày 31/1/2013. Bảy tháng sau, ngày
1/8/2013, TC phúc đáp là họ không đồng ý việc Phi Luật tân đưa đơn kiện trước
tòa án trọng tài, đồng thời cho biết họ sẽ không tham dự các buổi điều trần. Dù
TC không chấp nhận và sẽ không hiện diện, nhưng hồ sơ vẫn được mở và thủ tục vẫn
được tiến hành theo điều 25 trong Thủ Tục bị cáo vắng mặt (failure to appear or
make submissions).
Thông báo ngày 27/08/2013, Tòa cho biết sẽ tiến
hành theo Thủ Tục của Tòa án (Procedural Order) và cho Phi Luật Tân đến
30/03/2014 để nộp các dữ kiện liên hệ đến đơn kiện. Sau khi nhận được hồ sơ, tòa
nhóm họp để thẩm định tính chất xứng đáng (merit) của đơn kiện. Sau đó mời hai
phe đến trình bày bảo vệ hồ sơ của mình. Thủ Tục giải quyết tranh chấp (Rules of
Procedure) được gởi đến 2 phe.
Người dân Philippines biểu tình trước Tòa
lãnh sự Trung Quốc tại Manila tháng 7/2015.
Ảnh: Politico
Ảnh: Politico
Vào ngày 22/4/2015, Tòa ra quyết định thứ tư, cho
biết, sẽ mở phiên tòa đặc biệt vào tháng 7/2015, nhằm cứu xét việc TC luôn luôn
phủ nhận thẩm quyền của Tòa và cho TC quyền nộp hồ sơ cho tới 16/6/2015. Sau
phiên xử đặc biệt đó, hai phe có tới ngày 20/7/2015 để xem lại và đưa những sửa
đổi trong biên bản về thẩm quyền của Tòa.
Ngày 23/7/2015, Phi đã đệ trình thêm phần trả lời
các câu hỏi của Tòa. Về phần TC, Tòa cho họ tới 17/8/2015 để đệ trình phần trả
lời, câu hỏi, bình luận liên quan đến phiên tòa đặc biệt, dựa theo điều khoản 5
của Phụ Bản VII Của Công Ước. Tuy nhiên TC không hồi đáp và từ chối không đệ
trình hồ sơ.
Tòa mở phiên xử vào tháng 11/2015 để cứu xét xem
Tòa có thẩm quyền (Jurisdiction) về vụ kiện hay không? Kết quả là Tòa đã xác
nhận thẩm quyền của mình về vụ kiện. Tòa ra phán quyết sau cùng về đơn kiện của
Phi vào giữa năm 2016 (ngày 12/07/2016). Trong suốt tiến trình 3 năm rưỡi kiện,
TC luôn từ chối thẩm quyền của Tòa PCA và cho biết sẽ không chấp nhận bất cứ
phán quyết nào của Tòa.
4. Những thất bại của TC và tay sai lãnh đạo
CSVN
Khi tiến hành âm mưu tằm ăn dâu, gặm nhấm dần các
đảo tại Trường Sa, bãi ngầm Hoàng Nham kể từ 2012, TC đã ỷ vào sức mạnh quân sự,
quyền lợi giao thương, để áp lực lên các quốc gia khác trong vùng, đặc biệt là
Phi và Việt Nam qua thành phần tay sai lãnh đạo CSVN.
Với bản chất một chế độ độc tài ngạo mạn, ngang
ngược, TC luôn coi thường công pháp quốc tế và suy tính là dân chúng và chính
quyền các cường quốc khác trong vùng như Nhật, Úc, Hoa Kỳ sẽ không dám làm gì để
không bị thiệt hại về quyền lợi kinh tế và tránh nguy cơ chiến
tranh.
TC tương đối thành công trong việc xâm chiếm một
cách êm thấm một số đảo tại Trường Sa, thuộc chủ quyền của Việt Nam và bãi Hoàng
Nham thuộc chủ quyền Phi, xây dựng phi đạo, căn cứ tiếp liệu tại Gạc Ma, Vành
Khăn, Chữ Thập, nhưng đã thất bại trong nỗ lực vận động hậu thuẫn cho lập trường
của họ, thất bại trong âm mưu tránh quốc tế hoá vấn đề tranh chấp tại Biển Đông,
cũng như giữ sự quan tâm của dư luận và các quốc gia ven Biển Đông, Hoa Kỳ, Úc,
Nhật, ở mức độ thấp.
Thứ nhất, là vấn đề quốc tế hóa vấn đề Biển
Đông. TC đã thất bại, không tiên liệu trước được là dư luận lại quan tâm mạnh mẽ
đến vùng biển chiến lược này. Trên mạng Internet, mạng xã hội, hàng ngày, hàng
chục bài viết nêu lên tầm quan trọng của Biển Đông về mặt lưu chuyển hàng hóa,
về mặt an ninh quốc phòng, về mặt chủ quyền kinh tế với vùng Đặc Quyền Khai Thác
Kinh Tế (EEZ).
Các động thái mang tính chất bá quyền của TC,
ngang ngược dựa trên đường lưỡi bò 9 điểm, hoàn toàn không có một giá trị pháp
lý, xâm chiếm, dùng hải quân truy đuổi, đâm chìm tầu đánh cá Việt Nam, bắt ngư
dân Phi, Việt Nam, xâm phạm vào hải phận Nam Dương,... được phổ biến rộng rãi
trên mạng toàn cầu Internet.
Một trong những vụ tàu Trung Quốc đâm vào tàu
đánh cá Việt Nam. Ảnh: Internet
Để tranh thủ dư luận, TC đã bỏ tiền mua chuộc
nhiều học giả, sử gia, nhân vật có tiếng để viết bài ủng hộ cho chủ quyền của
Bắc Kinh qua đường lưỡi bò 9 điểm, trên các trang mạng báo lớn tại Anh, Đức, Hoa
Kỳ, Gia Nã Đại, Úc.
TC cũng thường xuyên áp lực ASEAN qua tay sai CSVN
và các quốc gia nằm hoàn toàn trong ảnh hưởng của họ như Kampuchea, Lào để dễ
thao túng và ếm nhẹm vấn đề. Xử dụng các nhóm vận động (lobby) để vận động cho
họ trên các diễn đàn quốc tế. Nhưng cuối cùng âm mưu của TC thất bại.
Vấn đề Biển Đông ngày càng được dư luận, chính
giới chú ý, với sự lên tiếng cảnh báo công khai của Liên Âu, nhóm G-7, Hoa Kỳ,
Nhật, Ấn Độ song song với các động thái cụ thể, như tập trận chung, công khai
cho phi cơ, chiến hạm bay trên không phận hay đi vào hải phận mà TC cho là thuộc
chủ quyền của họ, hỗ trợ quân sự cho Phi, Việt Nam.
Các dân tộc Phi và Việt Nam đã đóng góp nhiều vào
việc Quốc Tế Hóa vấn đề Biển Đông qua các cuộc biểu tình, kiến nghị, hội thảo
bảo vệ chủ quyền. Riêng tại Việt Nam, người dân, lực lượng dân chủ trong nước,
cùng các cộng đồng, tổ chức tại hải ngoại qua rất nhiều hành động bảo vệ chủ
quyền đã tạo được nhiều tiếng vang và quan tâm nơi dư luận thế giới, yêu chuộng
công lý và tự do, trong lúc lãnh đạo CSVN, tay sai của TC luôn tìm cách đàn áp,
ếm nhẹm vấn đề.
TC và tay sai CSVN đã thất bại, không ém nhẹm được
những dàn xếp dâng bán chủ quyền đằng sau lưng dân tộc Việt Nam. Phản ứng của
dân tộc Việt Nam, kể từ năm 2010, và liên tục mỗi năm cho đến ngày nay, đã góp
phần làm thất bại âm mưu của TC và tay sai CSVN, làm vấn đề Biển Đông trở thành
một nan đề tiến thoái lưỡng nan đối với cả TC và CSVN, có nguy cơ dẫn đến sự sụp
đổ của chế độ CS.
Thứ hai, là phản ứng mạnh mẽ ngoài sự tiên
liệu của TC đến từ các quốc gia ven Biển Đông và của cộng đồng thế giới nói
chung. Sau các động thái ngang ngược xâm chiếm của TC, các quốc gia ven Biển
Đông đã đồng loạt gia tăng võ trang về hải quân, để bảo vệ hải phận thuộc chủ
quyền của mình.
Mã Lai, Tân Gia Ba, Phi, Việt Nam, Nam Dương đều
nỗ lực tân trang hải quân, mua tầu chiến từ Nga, Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Nhật. Việt
Nam đã mua 6 tầu ngầm loại Kilo của Nga, khả dĩ gây khó khăn cho hải quân TC với
loại hỏa tiễn thiềm du bắn từ dưới nước, cùng 12 tầu hộ tống nhỏ. Nam Dương mua
khu trục hạm do Hòa Lan chế tạo.
Hiện nay, hải quân CSVN (45000 người, 66 tầu
chiến), là tương đối có khả năng nhất để cầm cự và gây tổn thất cho hải quân TQ,
với 6 tầu ngầm loại Kilo, 7 khu trục hạm loại Guepard (4), Sigma (2) của Hòa
Lan. Nam Dương (74000 người) có 4 tầu ngầm, 6 khu trục hạm, tương đối có khả
năng chống trả chung quanh đảo Natuna. Mã lai (15000 người) có 2 tầu ngầm
Scorpene của Pháp, 6 khu trục hạm (2 La Fayette Pháp), đây là các tầu ngầm và
chiến hạm rất tối tân. Tân Gia Ba có 4 tầu ngầm, 6 khu trục hạm, thuộc loại tối
tân.
Ấn Độ, Hoa Kỳ và Nhật tập trận chung hồi
Tháng 6/2016. Ảnh: eoneindia.com
Đặc biệt thái độ ngang ngược bất chấp công pháp
quốc tế đã khiến Ấn Độ tiến gần hơn với Hoa Kỳ và các đồng minh như Nhật, Úc qua
các cuộc tập trận chung, cũng như hợp tác quân sự với Hoa Kỳ (mua phi cơ tuần
duyên P8A Poseidon, nhờ Hoa Kỳ hỗ trợ kỹ thuật về xây cất hàng không mẫu hạm).
Một liên minh không chính thức giữa Hoa Kỳ, Nhật, Ấn Độ được hình thành nhằm đối
phó với TC.
Ngoài ra, TC gặp phải phản ứng mạnh của đối thủ
đáng gườm nhất là Hoa Kỳ, với sự hiện diện ngày càng thường xuyên và đông đảo
của các Đội Tấn Công (Carrier Strike Group), sự phối trí các phi cơ thám sát tại
Guam, Phi, các tầu tuần duyên LCS (Littoral Combat Ship) tại Tân Gia Ba.
Trong lúc TC dư biết là tiềm năng của hải quân TC
hiện nay chưa đủ sức để đối đầu với hải quân Hoa Kỳ, vốn đứng đầu thế giới về
khả năng kiểm báo tầm xa, khả năng phối hợp hỏa lực và các hoả tiễn chống chiến
hạm tầm xa LRASM và SM-3 có khả năng chống hỏa tiễn.
Tất cả các nỗ lực đối phó vừa kể đối với chiến
lược tằm ăn dâu của TC đã có ảnh hưởng lên phán quyết sau cùng của Tòa PCA. Hiện
nay, TC ngày càng được xem là một quốc gia có bản chất du côn (Rogue State), bên
trong đàn áp người dân, bên ngoài bất chấp công pháp quốc tế, sẵn sàng dùng sức
mạnh để uy hiếp các quốc gia khác yếu kém hơn, dùng mọi thủ đoạn từ đe doạ về
quyền lợi kinh tế, uy hiếp bằng quân sự, ngụy tạo chứng cớ, ăn cắp kỹ thuật,
dùng tiền để mua chuộc, để tranh đoạt bằng mọi giá quyền lợi về phía
họ.
5. Phản ứng của TC
Tuy chờ đợi trước một phán quyết bất lợi, tuy
nhiên nội dung phán quyết cho thấy lời lẽ rất cứng rắn đối với TC. TC xem phán
quyết của Tòa PCA vừa rồi là một một sự sĩ nhục nặng nề đối với họ.
Chưa bao giờ một cường quốc trên thế giới lại bị
Tòa tố cáo vi phạm chủ quyền một nước khác và luận cứ nền tảng mà TC dựa trên đó
để cho rằng họ có chủ quyền trên 80% Biển Đông, đường lưỡi bò 9 điểm bị coi là
hoàn toàn không có giá trị nào về mặt pháp lý.
Sau phán quyết có tính chất cưỡng chế (binding)
của Tòa PCA, TC chỉ còn có 2 thái độ.
Một là tiếp tục bất chấp phán quyết, tiếp
tục chiến thuật tằm ăn dâu, tiếp tục lấn chiếm từ từ các đảo tại Trường Sa, bãi
cạn Hoàng Nham. Thái độ này có thể sẽ dẫn đến một cuộc chạm trán võ trang với
hải quân các quốc gia ven Biển Đông và với hải quân Hoa Kỳ hay Nhật Bản.
Hai là tạm thời dừng bước, tháo gỡ các công
trình đã xây cất trên các đảo chiếm được, để bị dư luận cho là một siêu cường
bằng giấy, chấp nhận muối mặt để chờ thời. Chấp nhận đàm phán với Phi. Đây cũng
là tình huống khó xảy ra, vì bản chất ngạo mạn, coi thường dư luận của chế độ.
Và nếu xảy ra như vậy thì Tập Cận Bình sẽ phải
trình bày như thế nào trong nội bộ và uy tín cũng như quyền uy sẽ bị sút giảm
nặng nề. TC biết rõ là họ chỉ còn có một khoảng thời giờ thuận lợi hiện nay với
sự đồng lõa tay sai của lãnh đạo CSVN để tiến hành âm mưu xâm chiếm Biển Đông.
Một khi có sự thay đổi tại Việt Nam qua một thể
chế dân chủ, âm mưu chiếm Biển Đông sẽ hoàn toàn gẫy đổ, vì tiềm năng đề kháng
của hơn 90 triệu dân Việt Nam sẽ ngăn chặn được hữu hiệu mọi âm mưu của TC tại
Biển Đông.
Cả hai tình huống đều đầy khó khăn, tiến thoái
lưỡng nan cho TC, có xác xuất gây thêm mầm mống phân hóa và gẫy đổ trong nội bộ,
và có thể dẫn đến sự sụp đổ của chế độ CS.
Tạm kết
TC và Tập Cận Bình đã lên lưng cọp khi âm mưu xâm
chiếm Biển Đông. Con đường duy nhất dẫn đến thành công cho họ là âm thầm gặm
nhấm các đảo trước sự thờ ơ của thế giới cũng như sự yếu kém của dân tộc Phi và
Việt Nam. Không may cho TC, người Phi biết cảnh giác về nguy cơ mất chủ quyền.
Chính phủ Phi đã biết đưa vụ kiện ra trước Tòa PCA
một cách khôn ngoan. Trong lúc, người dân Việt Nam yêu nước, bất chấp bản chất
tay sai, yếu hèn của lãnh đạo CSVN đã tiến hành mọi nỗ lực trong khả năng để góp
phần quốc tế hóa vấn đề Biển Đông.
Bản chất tráo trở, ngạo mạn, coi thường công pháp
quốc tế của chế độ TC đã bị vạch tràn trước thế giới, và họ đang phải dối diện
với 2 tình huống, tình huống nào cũng đầy rủi ro cho sự tồn vong của chế độ
CS.
Nguyễn Ngọc Bảo
Nguyễn Ngọc Bảo
*****
0 nhận xét:
Đăng nhận xét