Ðường sắt Việt Nam là 'đồ cổ'

Xe lửa đi qua đoạn đường sắt ngang phố Khâm Thiên,
Hà Nội hôm 23 tháng 6. (Hình: báo Lao Ðộng)

Lần đầu tiên tại Việt Nam, một trí thức viết thư chỉ trích chính sách của chế độ sai lầm, đã làm ngành giao thông-vận tải trì trệ, lạc hậu suốt chín năm qua.

Trong bức thư gửi ông Ðinh La Thăng, bộ trưởng Bộ Giao Thông-Vận Tải Việt Nam, ông Tiến Sĩ Trần Ðình Bá-hội viên Hội Khoa Học Kinh Tế Việt Nam đòi phải xóa sổ “đường sắt đồ cổ” đã được duy trì ở Việt Nam hàng chục năm nay.
Ông Bá gọi đó là “đường sắt đồ cổ” bởi đoạn đường rày dài 3,200 cây số được xây dựng bằng loại “tà vẹt” khổ 1m, trong khi hầu hết các quốc gia trên thế giới đều xài loại khổ 1.435m.
Năm 2004, Bộ Giao Thông Việt Nam đã thực hiện một dự án “tân trang” ngành đường sắt, tốn đến 2 tỉ đôla. Bộ này cho nhập tà vẹt của Nhật, loại khổ 1.067m, về cắt ngắn thành 1m. Họ cho rằng với loại “tà vẹt hiện đại” này thì con tàu có thể tăng tốc đến 120km/giờ. Nhưng ông Bá lập luận rằng đó là “tốc độ tử thần” vì Việt Nam dùng đầu máy và toa khối lượng lớn chạy trên hàng ngàn cây số tà vẹt khổ ngắn, với tốc độ nhanh là quá mạo hiểm.

Ông Bá nhắc lại tai nạn lật tàu năm 1982 tại Dầu Giây, Ðồng Nai làm chết 200 người và tiếp sau đó là hàng chục tai nạn khác, chỉ vì ngành đường sắt VN quá “liều mạng.”
Báo mạng VietNamNet dẫn thư của ông Trần Ðình Bá phê phán Bộ Giao Thông-Vận Tải và ngành đường sắt “nói láo” khi cho rằng ngành này hứa rút ngắn hành trình Bắc-Nam từ 32 xuống còn 15 tiếng đồng hồ vào năm 2010. Theo ông, dự án “tân trang” đó suốt 9 năm qua vẫn là “đường sắt tốc độ thấp.”
Ông Bá nói rằng cuộc hành trình Bắc-Nam vẫn kéo đến 32 tiếng đồng hồ mà tai nạn lật tàu không hề giảm. Theo ông, tai nạn đường sắt đã làm chết trung bình mỗi năm 12,000 người, dẫn đến thảm họa của ngành giao thông đường bộ ở Việt Nam.
Cũng theo ông Trần Ðình Bá, đó là chưa kể ngành đường sắt đã tốn khoảng 1,200 tỉ đồng, tương đương 60 triệu đô mỗi năm để gọi là “duy trì hoạt động.”
Mới đây, Bộ Giao Thông-Vận Tải Việt Nam lại giao cho ngành đường sắt phác thảo dự án “Tiếp tục nâng cấp đường sắt khổ 1m, tốc độ tối đa 120km/giờ.” Ông Bá nói rằng, đây là dự án sai lầm nối tiếp sai lầm của 9 năm về trước. Ông Bá yêu cầu dùng tà vẹt khổ 1.435 như Nhật, Mỹ, Nga, Liên Âu, để độ an toàn của xe lửa tăng lên gấp ba lần. Từ đó, theo ông, may ra đường sắt Việt Nam mới có thể đạt đến tốc độ 150-200 km/giờ.
Ông Bá còn gọi dự án nâng cấp đường sắt khổ 1m - loại “đồ cổ tân trang” đi theo vết xe đổ của Vinashin, Vinalines - mải mê lo tân trang tàu biển và ụ tàu “đồ cổ.”
Theo báo Lao Ðộng, sáng ngày 26 tháng 6, Bộ Trưởng Giao Thông-Vận Tải Ðinh La Thăng đã nói lời “cám ơn” ý kiến đóng góp của ông Trần Ðình Bá. Tuy nhiên, cuối thư cũng chỉ là lời hứa hẹn sẽ cùng tập thể “xem xét, nghiên cứu trong quá trình thực hiện chiến lược phát triển ngành đường sắt.” (PL)