Những bài học từ “Ngày Môi trường” ở Giáo Phận Vinh

Giáo dân Đông Yên xuống đường vì môi trường trong sạch hôm 7/8/2016.

Anh Vũ

Hoạt động “Một ngày vì Môi trường” của Giáo phận Vinh không chỉ là hoạt động thiết thực để gìn giữ môi trường, mà còn là bài học cho các tổ chức khác.

Vai trò của Xã hội Dân sự

Hưởng ứng lời kêu gọi “Ngày vì Môi trường” của Ban Công Lý và Hòa Bình, thuộc Giáo phận Vinh, ngày Chủ Nhật 07 tháng 08 năm 2016, đã có khoảng hơn 1 vạn giáo dân, thuộc các giáo xứ trong Giáo phận Vinh đã tiến hành việc dâng thánh lễ, cầu nguyện cho việc bảo vệ môi trường, tổ chức dọn dẹp vệ sinh trong toàn giáo xứ và tuần hành… nhằm bảo vệ và nâng cao ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường sống.

Từ Nghệ An, ông Đức, một giáo dân ở Giáo xứ Phú Yên, Quỳnh Lưu cho biết, ngày vì môi trường ở địa phương ông đã diễn ra bình thường và đạt được nhiều kết quả. Môi trường cảnh quan được dọn dẹp phong quang, sạch sẽ. Nói về các trở ngại trong ngày môi trường ông trình bày:

“Không, không có đâu không có thằng nào đưa sao vàng đến phản đối đâu. Ngày hôm qua lúc bà con tuần hành thì cũng có một số công an bí mật đi theo, đi cũng êm xuôi và tốt đẹp cả. Chúng tôi không sợ, mình không ngán gì hết, đến tuần sau nữa có khả năng sẽ diễu hành tiếp.”

Ông Nguyễn Bắc Truyển, một nhà hoạt động xã hội và là tín đồ Phật giáo Hòa Hảo đánh giá cao sáng kiến “Ngày vì Môi trường” của Giáo phận Vinh. Theo ông đây là hoạt động có tổ chức của một giáo phận đối với vấn đề quan trọng ở tầm quốc gia, mà Giáo phận Vinh là nơi trực tiếp bị ảnh hưởng do vụ Formosa gây ra. Ông đánh giá:

“Việc GP Vinh kêu gọi tổ chức ngày hoạt động về môi trường là một công việc hết sức cụ thể, nó không chỉ nhắc nhở trách nhiệm của những tín đồ, mà ngoài ra những người lương, những người không theo công giáo vẫn có thể tham gia vào để làm cho môi trường xung quanh mình nó tốt hơn. Theo tôi nghĩ việc làm này cần phải được nhân rộng ra cho tất cả người dân VN thực hiện, mà GP Vinh đã đi đầu rất tốt như vậy.”

Nói về vai trò của Giáo phận Vinh và các tổ chức XHDS trong việc tạo các áp lực để yêu cầu nhà nước giải quyết thảm họa do Formosa gây ra, trong cuộc PV của RFA ngày 30/6/2016. TS. Nguyễn Quang A khẳng định:

“Các tổ chức XHDS sẽ đóng một vai trò hết sức quan trọng ở đây, đặc biệt là Giáo phận Vinh - với tư cách là một tổ chức có ảnh hưởng và là một XHDS có tổ chức nhất ở VN, họ sẽ có một vai trò rất quan trọng. Bời vì người dân gây sức ép đối với chính quyền để buộc chính quyền phải thay đổi và cái đó là tốt đối với chính quyền.”

Ông Lã Việt Dũng, một thành viên của tổ chức No-U thấy rằng, qua sự kiện ngày môi trường do Giáo phận Vinh khởi xướng, đã làm cho các nhà hoạt động xã hội thức tỉnh. Ông thừa nhận rằng, lâu nay các tổ chức XHDS đã quên những việc làm tưởng như bình dị như vậy, nhưng mang lại quyền lợi cho người dân. Theo ông, đây là những việc làm cần thiết để các tổ chức XHDS nhận được sự ủng hộ của người dân. Ông nói:

“Tôi rất hoan nghênh việc nhân rộng các hoạt động tương tự như vậy về môi trường nói riêng và các hoạt động của các tổ chức XHDS nói chung. Vừa qua Giáo phận Vinh đã có hoạt động cụ thể, tôi ủng hộ và nghĩ rằng việc làm đấy cần phải được nhân rộng hơn không chỉ trong phạm vi của một tổ chức tôn giáo.”

Linh mục GB Nguyễn Đình Thục (ngoài cùng bên phải) 

cùng bà con giáo dân giáo xứ Song Ngọc hôm 7/8/2016.

Nhu cầu chính đáng của giáo dân 

Ông Nguyễn Bắc Truyển thấy rằng, các hoạt động kêu gọi người dân tham gia mang có ý nghĩa về mặt tập hợp quần chúng. Theo ông việc làm này càng được nhân rộng thì càng chứng tỏ sức mạnh của các tổ chức XHDS, đây là điều có lợi cho đất nước VN. Ông khẳng định:

“Sự quan tâm của mỗi người về môi trường sống, là hành động đơn thuần về môi sinh, không liên quan đến chính trị. Các tôn giáo khác cũng như các tổ chức XHDS cũng có thể học tập cách làm của GP Vinh. Trong công việc này, Phật giáo Hòa hảo của cúng tôi cũng đã xem xét và đề ra các công việc cụ thể và thích hợp, để kêu gọi người dân quan tâm và bảo vệ môi trường sống xung quanh mình.

Từ Sài gòn, ông Lê Quang Hiền, Thư ký Hội đồng Liên Tôn khẳng định rằng việc tổ chức ngày vì môi trường của Giáo phận Vinh là việc làm không nhằm chống chính quyền, mà chỉ kêu gọi làm sạch môi trường sống, chống lại các nguy cơ gây hại cho đất nước và người dân. Ông nhận định:

“Cá nhân tôi cũng như các thành viên của Hội đồng Liên Tôn VN ai cũng thấy phải có bổn phận và trách nhiệm. Tôi thấy cách thức đó (của GP Vinh) là cấp thiết mà các tôn giáo khác ở VN cần nên làm, bởi vấn đề ô nhiễm môi trường là vấn đề chung của toàn xã hội. Đồng thời 5 tôn giáo ở VN cũng nằm trong XH nên các chức sắc tôn giáo phải cùng chịu trách nhiệm.”

Theo MS. Nguyễn Trung Tôn, một nhà hoạt động xã hội và là mục sư Tin Lành, thấy rằng hoạt động trong ngày Môi trường ở Giáo phận Vinh diễn ra trong ngày Chủ Nhật vừa qua, đã cho thấy đây là một nhu cầu chính đáng của giáo dân và sẽ không bị đàn áp. Theo ông, nên coi đó là sự tập dượt sinh hoạt chính trị dân chủ, điều mà Tập hợp Anh em Dân chủ cũng đã xúc tiến. Ông bình luận:

“Trên phương diện của một người đấu tranh cũng như hoạt động Tôn giáo thì tôi thấy đây là một nhu cầu cần thiết. Chúng tôi khẳng định rằng, những hành động yêu nước, yêu quê hương và bảo vệ môi trường trong sạch thì không có thế lực nào có thể ngăn cản việc làm này. Vào ngày 28-29/7, thì hội anh em Dân chủ chúng tôi cũng phát động phong trào dán tờ rơi, để vận động người dân đòi khởi kiện Formosa ra tòa án.”

Về đối sách của chính quyền trước các hoạt động của các tổ chức XHDS cũng như các tôn giáo khác dưới các hình thức tương tự sự kiện ngày Môi trường của Giáo phận  Vinh. Ông Nguyễn Bắc Truyển đánh giá:

“Nhưng ở VN các hành động như vậy sẽ bị coi là thách thức họ (chính quyền) và họ sẽ không ra mặt đàn áp công khai, nhưng chắc chắn rằng, ở đâu có nhiều người tham gia thì chúng ta sẽ chống lại được việc đàn áp. Nhưng những vùng xa xôi, hoạt động nhỏ lẻ thì chắc chắn họ sẽ tiến hàn đàn áp và gây khó khăn cho người đấu tranh.”

Dưới nhan đề "Hoan nghênh Ngày Môi Trường của Giáo phận Vinh", ông Nguyễn Khắc Mai, một nhân sĩ trí thức nổi tiếng, hiện là Giám đốc Trung tâm Minh triết Việt Nam có viết rằng " … lành thay, ơn ích thay, đẹp đẽ thay, thánh thiện thay hành động “Bảo vệ Môi trường” của bà con Giáo phận Vinh. Tôi tiếp nhận tin lành này và cũng sẽ đồng hành làm những việc ơn ích. Tôi mong tiếng chuông rung lên từ những xứ đạo sẽ vang xa lay động và thức tĩnh mọi người! Nguyện cầu những hành động thánh thiện thành công. Nguyện cầu sự mở rộng vòng tay lớn cùng hành động vì môi trường của tất thảy mọi cộng đồng."

Anh Vũ