Ngô Nhân Dụng
Nhật báo Nhân Dân (ở Hà Nội) mới loan
tin ông Nguyễn Phú Trọng, với tư cách “Trưởng Ban Chỉ Ðạo Trung Ương phòng chống
tham nhũng” đã ký một Quyết định (số 17), với tham vọng sẽ thúc cho đảng Cộng
sản Việt Nam tiến hành công việc chống tham nhũng “tốt hơn.” Quyết định này
thành lập bảy đoàn công tác để đi kiểm tra, giám sát các vụ án tham nhũng
“nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm.”
Bảy đoàn công tác rất có bề thế. Hai ủy viên Bộ
Chính Trị sẽ phụ trách đi điều tra ở các địa điểm nặng nhất, là Sài Gòn, Hà Nội
và Hải Phòng. Năm người ủy viên Trung Ương Ðảng phụ trách đi thanh kiểm các nơi
khác, người nào cũng nằm trong cái “Ban Chỉ Ðạo Trung Ương” của ông Trọng. Riêng
ông Nguyễn Bá Thanh, người từng được ông Trọng cất lên làm Trưởng Ban Nội Chính
sẽ đi “làm việc tại Bộ Công An, Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao, Tòa Án Nhân Dân
Tối Cao;” đó là những cơ quan ở trung ương xưa nay vẫn phụ trách việc chống tham
nhũng; để hy vọng biết tại sao họ mấy chục năm trời nay họ chống tham nhũng vẫn
không xong!
Trước đó một ngày, ông Nguyễn Phú Trọng đã ban
hành kế hoạch (số 16) liệt kê những thứ ông định làm để chống tham nhũng. Ðại
khái, họ thấy cần phải “phát hiện các hạn chế, yếu kém... nhằm nâng cao hiệu
quả,” trong “công tác đấu tranh chống tham nhũng hiện nay” rồi “kịp thời chấn
chỉnh” để “củng cố lòng tin của nhân dân.” Ðọc hết cái quyết định thì thấy nó
đúng là văn chương của đảng Cộng sản, người ngoài không bắt chước được. Nó chỉ
toàn những khẩu hiệu tuyên truyền đã từng được lập đi lập lại; ý tứ cũng đại
khái giống như lâu nay họ vẫn nói, nói sa sả từ nửa thế kỷ đến giờ.
Nếu quý vị đảng viên cộng sản nào vẫn còn tin
rằng đảng của họ muốn chống tham nhũng thật, thì chắc họ phải băn khoăn tự hỏi
tại sao mình đã hô khẩu hiệu chống tham nhũng hàng ngàn lần, hô đến mỏi cả miệng
mà vẫn cứ phải tiếp tục hô mãi? Hô đến bao giờ mới ngưng? Tại sao cái ung nhọt
tham nhũng nó cứ phồng lên, càng ngày càng bốc mùi hôi thúi chịu không
thấu?
Chúng tôi xin giúp quý vị tìm ra một lời giải
đáp, nhân mới có một bài nghiên cứu của một giáo sư Ðại Học Hamburg bên Ðức là
ông Berno Buechel. Bài nghiên cứu, cộng tác với Eike Emrich, và Stefanie
Pohlkamp, tựa là “Không ai vô tội;” nhằm tìm hiểu về hiện tượng dùng thuốc tăng
cường sức mạnh (doping) trong các môn thể thao (Nobody's innocent: the role of
customers in the doping dilemma). Hiện tượng chích thuốc kích thích này rất phổ
biến, ai cũng biết, ai cũng than phiền nó làm mất giá trị các cuộc đấu. Các tổng
hội thể thao đều tuyên bố muốn ngăn ngừa, muốn trừ khử, nhưng không thành công.
Chẳng khác gì các đảng cộng sản ở Trung Quốc và Việt Nam nói họ muốn trừ tham
nhũng vậy. Có người bảo chính khán giả hâm mộ có thể làm áp lực chấm dứt tệ
trạng này, nhưng Buechel bác bỏ ý kiến đó.
Berno Buechel đã sử dụng một ngành trong toán
học là “Lý thuyết Trò chơi” (Game Theory) để nghiên cứu vai trò của các đấu thủ,
(ông tốt nghiệp Viện Toán học Kinh tế - Institute of Mathematical Economics từ
Ðại Học Bielefeld ở Ðức).
Ông đã dùng câu chuyện “Ngụ ngôn hai người tù”
(prisoner's dilemma) rất nổi tiếng để tiên đoán rằng không đấu thủ thể thao nào
muốn ngưng nạn dùng thuốc kích thích. Một đấu thủ nghĩ rằng nếu mình không
chích, để tăng cường sức lực trước khi vào trận đấu, thì thằng khác chúng nó vẫn
chích. Vậy tại sao mình lại không chích, nếu bị bắt thì cả hai cùng bị như nhau?
Cũng giống như trong chuyện ngụ ngôn, người tù này quyết định thú tội vì nghĩ dù
anh kia nó thú tội hay không, mình thú tội vẫn được lợi hơn.
Cũng dùng phương pháp đó, Buechel xét đến những
“người tù” khác, một “trò chơi, game” khác. Ông xét tới vai trò của các đấu thủ
và của các thanh tra vẫn khám nghiệm họ; vẫn giống hai người tù trong câu chuyện
ngụ ngôn. Nếu các đấu thủ nghĩ rằng khi bị khám nghiệm thế nào người ta cũng
biết mình chích thuốc, thì họ sẽ ngưng không chích nữa. Nhưng kết quả các cuộc
khám nghiệm không bao giờ đúng 100% như vậy. Cho nên, họ trở lại với lý luận:
Nếu mình không chích thì thằng kia nó vẫn chích!
Nhưng các thanh tra làm việc do các hội thể
thao trả tiền. Nếu họ khám nghiệm nghiêm ngặt thì họ phải thấy nhiều trường hợp
vi phạm hơn; mà trong nhiều môn thể thao hầu như đấu thủ nào cũng chích cả. Vậy
thì các tổng hội thể thao chính họ có muốn bắt các thanh tra làm việc chặt chẽ
hơn không? Theo quyền lợi của chính họ, các tổ chức thể thao cũng không muốn cho
các thanh tra làm việc hữu hiệu. Trước hết, vì muốn khám nghiệm chặt chẽ hơn sẽ
tốn tiền hơn. Quan trọng hơn nữa, vì lo mất khách! Nếu khán giả nhìn thấy ở đâu
cũng chích choác thì họ sẽ chán không muốn coi các trận đấu võ hay các cuộc chạy
đua, đua xe đạp nữa hay đấu bóng nữa! Khán giả mà chán thì số tiền thu của các
hội thể thao sẽ xuống, các người lãnh đạo sẽ không lãnh những món lương cao như
hiện nay nữa! Tốt nhất, cho khám nghiệm qua loa, lâu lâu bắt được một vụ cho nó
đẹp, chứ không nên để cho người ta thấy chỗ nào cũng đầy những con sâu, có khi
cả nồi canh toàn sâu là sâu! Trong tình trạng đó, các đấu thủ thấy tốt nhất là
cứ chích: Nếu mình không chích thì thằng khác nó vẫn chích!
Ðọc tóm tắt kết quả bài nghiên cứu của Berno
Buechel chúng ta ngửi thấy ngay cái gì quen quen. Nó nhắc mình nhớ đến những
chiến dịch chống tham nhũng triền miên của các đảng cộng sản khắp thế giới. Họ
không thể làm công việc “thanh cha, thanh mẹ, thanh dì” một cách nghiêm chỉnh
được. Vì làm đứng đắn thì cả “đảng ta” cùng bị thiệt, tội gì! Bảy đoàn thanh
tra, chứ ngàn đoàn thanh tra cũng thế thôi! Chẳng qua là một đòn phép để phe này
hất cẳng phe kia, triệt hạ đối thủ để nâng phe mình lên! Nếu đảng cộng sản trừ
được tham nhũng thì các môn thể thao cũng trừ được nạn chích choác!
Nghe như vậy thì chán đời quá! Nhưng may mắn,
Berno Buechel có đề nghị một giải pháp hy vọng ngăn ngừa nạn chích thuốc kích
thích. Vẫn dùng toán học theo lối Game Theory, ông chứng minh rằng nếu thay đổi
“cơ cấu thông tin” (the information structure) thì có hy vọng chấm dứt được tình
trạng chích choác trong thể thao. Ông đề nghị kết quả của tất cả các cuộc khám
nghiệm phải được công bố, dù kết quả là có chích thuốc (positive) hay không
(negative); dù nặng hay nhẹ.
Buechel chứng minh, bằng toán học, rằng “nếu
chính sách thông tin trong sáng về các các cuộc khám nghiệm được thiết lập, thì
các môn thể thao sẽ hết nạn chích choác;” vì quyền lợi của chính những người
tham dự trong “trò chơi” khám nghiệm! (If transparency about doping tests is
established, then there is a doping-free equilibrium).
Berno Buechel chắc cũng nghĩ đến chuyện tham
nhũng, khi ông kết luận bài nghiên cứu của mình với nhận xét: Cuộc nghiên cứu
này có thể dùng để ấn định chính sách bài trừ nạn chích thuốc, cũng như các hành
động gian lận khác” (This has practical implications for the design of
anti-doping policies, as well as for other situations of fraudulent
activities).
Bây giờ thì chúng ta hiểu tại sao nửa thế kỷ
chống tham nhũng của đảng Cộng sản Việt Nam không làm nên cơm nên cháo gì cả.
Thiếu thông tin trong sáng, đầy đủ và trung thực.
Nhưng làm cách nào để cho đảng cộng sản thiết
lập một “cơ cấu thông tin trong sáng?”
Chỉ có một cách, là họ phải xóa bỏ chế độ độc
tài chuyên chế. Khi người dân được tự do bầu cử chọn người cầm quyền, khi mọi
người được tự do ngôn luận, tự do hội họp, tự do làm blog, tự do biểu tình, vân
vân, thì dù đảng nào nắm quyền cũng phải dần dần trong sáng hơn. Lúc đó nói
chuyện chống tham nhũng sẽ dễ dàng hơn!
Cho nên, nếu quý vị đảng viên cộng sản muốn cứu
đảng và cứu nước, thì phải có hành động đủ mạnh mẽ để cho cái đảng của quý vị
thay đổi. Một hành động đủ mạnh mẽ, tạo được một cơn kích xúc (shock) là quý vị
hãy rủ nhau tự giải phóng khỏi ách chuyên chế. Phải có một hành động tập thể,
của hàng ngàn người, dứt khoát từ bỏ chủ nghĩa Mác Lê Nin và con đường chuyên
chính vô sản, từ bỏ cái chế độ hủ nát hôi thối hiện nay. Nhiều đảng viên đã phê
phán, đã “phản biện” hàng chục năm nay rồi, chẳng đi tới đâu cả. Hôm nay là ngày giỗ Trung Tướng Trần Ðộ. Ông là một người đi tiên
phong chống các chính sách của đảng, rồi bị đảng gạt bỏ ra ngoài, bị trục xuất
từ hơn mười năm trước. Ðến lúc ông chết, những vòng hoa có chữ “thương tiếc” đều
bị cắt bỏ. Cái dấu “bị đảng trục xuất” là một huy chương gắn trên quan tài ông.
Những đảng viên hiện giờ đang nhìn thấy cảnh thối nát của đảng phải bật lên lời
phẫn uất; họ muốn tự mình từ bỏ đảng hay là chờ tới ngày cũng bị trục xuất? Nếu
hàng ngàn người cùng tuyên bố bỏ đảng một lúc thì hàng trăm ngàn đảng viên khác
sẽ theo.
Có như vậy nước ta mới thiết lập được một cơ
cấu thông tin trong sáng.
Ngô Nhân Dụng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét