Thương tặng Dương Thị Tân - người bạn, người em mà tôi quý trọng thương
yêu.
NGUYỄN TƯỜNG THỤY
Khi Điếu Cày được đón tiếp nồng nhiệt lúc đặt chân xuống Sân bay quốc tế Los
Angeles, có lẽ ít ai để ý đến một người phụ nữ từ Sài Gòn buồn bã hướng về nơi
hào quang tỏa sáng mà đồng bào Việt ở Mỹ dành cho anh.
Chị chẳng bao giờ lên mạng giãi bày tư tưởng, quan điểm, trưng ảnh, khoe có
mối quan hệ với ai. Cũng chẳng bao giờ tuyên bố này nọ, có chăng chỉ là những
câu trả lời phỏng vấn mang đầy bức xúc khi bị làm khó dễ, đày ải. Người ta biết
đến chị bởi những hoạt động của chị liên quan đến một người nổi tiếng mà tôi vừa
nhắc đến: Blogger Điếu Cày – Nguyễn Văn Hải.
Tôi quý trọng chị không phải vì chị liên quan đến anh Nguyễn Văn Hải mà từ
những gì hiểu về chị: chân thành, gần gũi, chu đáo với anh em, bạn bè, thẳng
thắn và quyết liệt khi đối mặt với công an.
Chị là Dương Thị Tân.
Lần đầu tiên tôi gặp chị vào ngày 9/3/2013, hôm chị cùng Nhung (mẹ bé Uyên)
được một số bạn bè đưa đến thăm tôi. Hai người ra Hà Nội để tham gia phiên tòa
xử sơ thẩm Luật sư Lê Quốc Quân nhưng đến sát ngày thì họ báo hoãn. Khi Lê Quốc
Quyết giới thiệu, tôi không ngờ được chị đến thăm. Lúc ấy, tôi đã biết khá nhiều
về chị.
Đó là một phụ nữ đã qua tuổi trung niên nhưng chưa thể gọi là già. Dáng vẻ
chị còn lưu lại nhiều nét của một thời con gái xuân sắc. Chị mặc bình dị, giọng
thanh mà ấm rất dễ nghe, nói năng khúc chiết. Ở chị toát lên một vẻ sang trọng
không cần tôn tạo. Sau đó, tôi và các bạn Hà Nội nhiều lần cùng mẹ con chị trong
những chuyến đi đấu tranh cho anh Nguyễn Văn Hải, từ vụ anh Hải tuyệt thực 33
ngày đến những lần thăm nuôi anh ở trại giam số 6 Nghệ An. Tôi đã từng chứng
kiến cảnh chị giáp mặt với công an trại giam, Viện Kiểm sát Nghệ An, Tổng cục
Trại giam yêu cầu làm rõ chuyện anh Hải tuyệt thực; đến cả Tòa soạn báo công an
đối chất về việc tờ báo này xuyên tạc vụ anh Hải tuyệt thực, nói xấu những người
đồng hành cùng chị trong những chuyến đi.
Qua những lần như thế, tôi thấy bản lĩnh chị thật kiên cường. Chị nói năng
lưu loát, cứng cỏi, lý lẽ chắc chắn. Trước chị, những người bị chị chất vấn chỉ
biết thoái thác trả lời, hoặc đánh bài chuồn như Viện kiểm sát Nghệ An.
Án chồng án, anh Nguyễn Văn Hải bị tổng cộng 14 năm 6 tháng tù giam, điều này
ai cũng biết nhưng ít người biết chị cũng bị án lây 2 năm 6 tháng tù treo, lại
còn kèm theo 3 năm quản chế. Chị đã nhiều lần kể cho tôi nghe chuyện chị bị
chúng đánh rất tàn bạo, kể cả treo lên cao để đánh cho dễ. Chị bị khốn khổ khốn
nạn chỉ vì căm anh Hải mà chúng dồn luôn đòn thù lên chị. Bây giờ, trong người
chị đầy bệnh tật, một bên đầu gối sưng vù, đi lại rất khó khăn. Ở trại 6, tôi
mới biết được chị cứ hơi ngồi một lúc là phải có người đỡ, chị mới đứng dậy
được. Thế mà chị đi khắp nơi, ngoài việc đi cùng con vì anh Hải, chị còn tham
gia các phong trào tranh đấu rất nhiệt tâm. Thì thông thường là thế, chuyện tù
thường phạm không nói nhưng cứ một người thành tù chính trị thì vợ con, gia đình
cũng trở thành những người đấu tranh.
Trong đấu tranh, có lẽ phụ nữ can trường hơn nam giới. Những tấm gương của
chị em khiến cánh mày râu phải nể phục như Bùi Thị Minh Hằng, Trần Thị Nga, Lê
Thị Phương Anh, Đỗ Thị Minh Hạnh, Nguyễn Phương Uyên, Phạm Thanh Nghiên, Lê Thị
Công Nhân, Nguyễn Hoàng Vi, Huỳnh Thục Vy… Với Dương Thị Tân, dù sao chị cũng là
người lớn tuổi hơn, sức khỏe yếu hơn nhưng sức chịu đựng của chị thật tuyệt vời.
Chị còn là người bạn ân cần chu đáo. với bạn bè. Nhà chị cũng là nơi tụ tập
thường xuyên của anh em hoạt động dân chủ. Dạo tôi vào Sài Gòn vì vụ xử Nguyễn
Phương Uyên, Đinh Nguyên Kha, Đinh Nhật Uy, đã có tới 4 lần tôi được mời ăn cơm
nhà chị, tất nhiên không chỉ tôi là khách. Cũng vì vậy, tôi biết thêm nhiều bạn
Sài Gòn. Anh em Hà Nội có việc vào Sài Gòn, thường là phải lãnh thêm trách nhiệm
mang quà cáp của chị gửi ra. Ăn những trái cây, miếng bánh của chị mang hương vị
miền Nam, tôi thầm tự trách mình cư xử với chị chưa được chu đáo.
Ngày 21/10/2014, nhà cầm quyền thả anh Nguyễn Văn Hải ra khỏi trại tù nhưng
buộc phải sang Mỹ tị nạn, tâm trạng tôi thật khó tả. Mừng thì có mừng vì anh
thoát khỏi chế độ nhà tù khắc nghiệt nhưng sự vui mừng ấy không trọn vẹn. Sao
anh không được ở lại quê hương – nơi anh bị bao đọa đầy, đau khổ để tiếp tục đấu
tranh? Trục xuất một người đấu tranh ra khỏi Tổ quốc, họ quá tàn nhẫn. Tàn nhẫn
hơn nữa là đẩy gia đình anh vào cảnh chia ly mà không được nói với nhau lời
nào.
Từ hôm ấy, tôi vẫn chưa có một liên lạc gì với chị Tân, gọi là để nói lời
chúc mừng hay an ủi. Điều này tôi đắn đo lắm. Tôi biết tâm trạng chị còn nặng nề
hơn tôi. Vậy là từ nay, chị không còn phải lặn lội khắp các trại giam để thăm
nuôi anh Hải. Điều đó làm cho chị nhẹ gánh nhưng cũng có thể làm cho chị buồn
hơn khi xét đến một góc độ tâm lý khác. Nhiều khi, người ta lấy sự vất vả làm
niềm vui khi nghĩ đến sự vất vả của mình mang lại niềm vui, điều tốt cho người
khác. Và dù sao, mỗi lần thăm anh Hải, dẫu chị chỉ được chầu rìa ngoài cổng để
cho một mình cháu Dũng vào nhưng anh Hải vẫn rất gần. Chị còn có cảm giác như
nghe quanh đây hơi thở của anh, anh thì biết chị đang phải ngồi lắt lay ngoài
cổng vì mình. Còn bây giờ là nỗi buồn của sự xa xôi vạn lý.
Trong 6 năm rưỡi ở tù, Nguyễn Văn Hải đã qua 11 trại giam. Anh bị giam ở đâu,
chị Tân và các cháu lại phải tìm đến đấy. Là người được chị tin cậy, đôi khi tôi
mạnh bạo hỏi chuyện về chị và anh Hải. Tôi hỏi chị những khi đi đấu tranh cho
anh Hải thì lấy tư cách gì? Lấy lý do em với anh Hải không còn là vợ chồng, họ
từ chối tiếp thì sao? Chị bảo: em đại diện cho quyền lợi cho các con em, mà con
em cũng là con anh Hải.
Mẹ con chị Dương Thị Tân cùng anh em Hà Nội đấu tranh cho blogger Điếu
Cày
Hai mẹ con chầu chực trước cổng trại giam
Nhiều lần tôi hẹn với chị, nếu anh Hải ra tù, chắc chắn tôi sẽ bay từ Hà Nội
vào. Chị biết là tôi không chỉ nói cho vui. Đầu tháng 8 vừa qua, nghe nói anh
Hải sẽ được thả vào dịp 2/9, mọi người đều hy vọng. Thế rồi vụ án Bùi Thị Minh
Hằng xảy ra, tôi vào Sài Gòn rồi đi Cao Lãnh. Lẽ ra sau khi xử xong, tôi có thể
quay ra Hà Nội nhưng lại cùng một số anh em khác cố nấn ná lại đến một tuần, hy
vọng có thể được đón anh Hải. Mãi 3/9 chúng tôi mới trở ra Hà Nội.
Cứ nghĩ đến cảnh người vợ lặn lội đi thăm nuôi chồng là tù nhân chính trị
trong các trại giam, tôi thường hay nghĩ đến câu ca dao:
Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non
Ngàng về nuôi cái cùng con
Để anh đi trảy nước non Cao Bằng.
Người chồng hoạt động chính trị bị bắt đi tù, khổ đã đành, nhưng khó có thể
nói khổ hơn khi so với sự lo toan vất vả của người vợ. Vậy mà sự vất vả tận tụy
của chị Tân so với những người vợ của những tù nhân chính trị khác, không hề nhẹ
đi nếu không nói là hiếm có. Chị nói là vì quyền lợi của các con chị nhưng tôi
hiểu nó còn là một cái nghĩa. Cái nghĩa ấy của chị thật là cao quý, lớn lao. Đôi
khi anh em nói chuyện vui, chúng tôi hay đùa sau này anh Hải ra tù, hai người
phải quay lại với nhau, chị bảo, không bao giờ có chuyện ấy đâu anh ạ. Tôi lại
nghĩ, nếu cho rằng sự tận tụy của chị xuất phát từ động cơ hai người sẽ quay trở
lại với nhau thì vô hình trung đã đánh giá thấp về chị.
Dù sao, tôi vẫn cứ mong một kết cục có hậu giữa chị và anh Hải. Có lần cháu
Dũng kể, cháu vào trại, nói với bố là bố mẹ nên quay trở lại với nhau để có danh
nghĩa cho mẹ được gặp bố, anh Hải không phản đối mà cười, bảo nhưng bố bây giờ
đang trong tù thì làm sao được. Vì vậy, khi anh Hải sang Mỹ, tôi còn buồn vì có
thể lỡ một cơ hội mà tôi mong muốn.
Nhưng đọc bài trả lời phỏng vấn báo Người Việt hôm qua 27/10, thấy anh dùng
từ “vợ” để nói về chị Tân:
Về cuộc sống riêng, gia đình tôi và gia đình bên vợ hầu hết ở Vancouver
và Toronto, Canada. Hiện nay tôi cũng chưa muốn chia sẻ nhiều về cuộc sống
riêng.
Cũng ngày 27/10, khi đài VOA dùng cụm từ “vợ cũ của ông” thì anh Hải lại dùng
từ “vợ tôi” để nói về chị Tân:
VOA: Dũng, con trai ông và cả chị Tân, vợ cũ của ông, cho biết là gia
đình không nhận được một lời từ biệt nào trước khi ông ra đi. Ông có thể nói rõ
hơn về chuyện này không?
Blogger Điếu Cày: … Còn khi mà xuất cảnh ra sân bay, tôi cũng nghĩ là họ
sẽ để cho tôi được gặp con tôi, gặp vợ tôi ở sân bay nhưng thực tế thì họ không
cho tôi gặp mà đẩy thẳng ra máy bay luôn.
Tôi thấy vui vui khi phát hiện ra điều này. Điếu Cày không nói nhầm. Hẳn là
anh hiểu được những nỗi cực khổ, gian nan mà chị Tân phải chịu đựng vì anh, hiểu
được được tấm lòng cao cả đầy tình nghĩa mà chị đã vì con và chắc chắn vì cả anh
nữa. Hẳn là anh rất vui khi biết trong 6 năm rưỡi qua, chỉ không chỉ làm tròn
bổn phận của một người mẹ, người vợ mà chị đã hòa chung vào phong trào đấu tranh
dân chủ, sát cánh cùng đồng đội của anh trong đó có nhiều người thức tỉnh do tấm
gương từ anh soi sáng. Và có thể cũng vì những lẽ đó, anh “lạm dụng” từ “vợ tôi”
một cách âu yếm để nói về chị, dù không biết chị có chấp nhận hay không.
Anh Hải ra đi, điều đó không có nghĩa là Dương Thị Tân đã được yên ổn. Ngày
hôm nay, tôi được biết thông tin chị bị triệu tập ra tòa vì vụ tranh chấp đòi
tiền đặt cọc giữ chỗ thuê nhà mà tôi cho rằng có thế lực nào đó xúi bẩy. Dù chưa
biết sự thể ra sao nhưng tôi nghĩ chị thua là cái chắc vì người xử sẽ không đứng
về phía chị.
Anh đi rồi nhưng chắc chị sẽ còn bị sách nhiễu. Cũng như Phương Uyên, khi
buộc phải thả cháu ra, cháu vẫn còn phải chịu đòn thù. Tôi vừa mong cho anh Hải
sẽ trở về để che chở cho chị, vừa mong muốn có một cuộc đoàn tụ gia đình bên Mỹ
nếu như anh Hải không thể trở về.
Hà Nội ngày 28/10/2014
NGUYỄN TƯỜNG THỤY
0 nhận xét:
Đăng nhận xét