Chuyến đi Hoa Kỳ của ông bí thư thành ủy Hà Nội thay thế cho ông bộ trưởng ngoại giao Việt Nam vào ngày 21/7/2014, được giấu kín mãi đến ngày 23/7/2014 cơ quan ngôn luận chính thức lớn nhất của Việt Nam mới đưa tin, và sau đó, ngay cả VOA - Voice of America - cũng chỉ đưa tin theo báo chí Việt Nam, mà VOA hoàn toàn không có bất kỳ thông tin nào tại một đất nước tự do thông tin như Hoa Kỳ về chuyến đi này là điều cần mổ xẻ.
Cung vua phủ chúa và bộ nhất hay bộ
tứ?
Nhiệm kỳ 12 của đại hội đảng cộng sản ở Việt
Nam sẽ diễn ra vào năm 2016. Từ trước đến nay, cơ cấu nhân sự bộ tứ luôn được
chuẩn bị từ ít nhất 20 năm, nhưng khác với Trung cộng, Việt Nam việc nhân sự chủ
chốt xuất hiện vào phút 89 là điều trở thành tất nhiên suốt mấy chục năm
qua.
Trong gần 10 năm qua, vai trò người đứng đầu
của đảng cộng sản ở Việt Nam không còn như trước đây là một dấu hiệu thay đổi
đáng ghi nhận. Ngược lại, nổi bật vai trò người điều hành hành pháp và quản lý
đất nước trong cương vị thủ tướng rõ nét hơn bao giờ hết.
Cơ chế bộ tứ của đảng cầm quyền ở Việt Nam là
một cơ chế tản quyền, nhưng tản quyền ấy được thể chế hóa trong một đảng tập
quyền, mà không có đảng đối lập thứ hai làm tản quyền đảng cầm quyền, thêm vào
đó, văn hóa duy tình, lúa nước của Việt Nam đã là nguyên nhân tai hại làm nên
một nền kinh tế, chính trị Việt Nam sa vào con đường khủng hoảng hiện nay.
Hai năm trước tôi viết bài: Chuyện Đông, chuyện Tây và chuyện nước Việt để tiên đoán
tình hình chính trị Việt trong tương lai. Hôm nay đã bắt đầu lộ rõ cuộc chạy đua
của cung vua phủ chúa vào nhiệm kỳ tới 2016. Vấn đề quan trọng là, từ tản quyền
bộ tứ để kéo chân nhau, ăn chia làm trì trệ đất nước trong một nền chính trị tập
quyền, không đối thủ, hay là tập quyền nhỏ trong một cái tập quyền lớn trong
tương lai mới là quan trọng.
Nếu tập quyền về một người nắm trọn quyền hành
như Trung cộng, thì ai trong vị trí thủ tướng đương nhiệm và người sẽ thay thế
chức tổng bí thư trong nhiệm kỳ tới sẽ nắm trọn? Mà ông bí thư thành ủy Hà Nội
được xem là cơ cấu vào vị trí tổng bí thư trong nhiệm kỳ tới.
Nhưng tại sao ông bí thư thành ủy Hà Nội lại
thay thế ông bộ trưởng ngoại giao trong chuyến thăm Hoa Kỳ theo lời mời đồng cấp
của ông John Kerry. Ở Việt Nam, về mặt cấp bậc chính trị, thì ông bí thư Hà Nội
cao hơn ông bộ trưởng ngoại giao. Nhưng ở Hoa Kỳ thì về mặt chính trị ông bộ
trưởng ngoại giao đứng thứ 2 nước Mỹ. Nên không lạ, khi ông bí thư Hà Nội chỉ
được các ông phó của ông John Kerry tiếp đón.
Nhưng qua chuyến đi này, lần đầu tiên một nhân
vật ở cương vị của đảng cộng sản ở Việt Nam được Hoa Kỳ chấp thuận cuộc viếng
thăm, với những thảo luận mang tầm vóc nguyên thủ quốc gia, cũng là một điều
đáng để bàn luận. Liệu cung vua hay phủ chúa sẽ thắng trong nhiệm kỳ tới? Liệu
bộ tứ có còn tồn tại?
Khi nào Việt Nam sẽ như Miến Điện?
Có nhiều bình luận trong mấy ngày qua, Việt Nam
sẽ đi theo Miến Điện, nhưng "chậm hơn 3 năm". Nhưng nếu nhìn lại, thì không phải thế.
Việt Nam và Miến Điện có cùng xuất phát điểm về thời gian là năm 1990 cùng cải
cách. Nhưng Miến Điện cải cách chính trị đa nguyên, đa đảng, và vẫn giữ độc
quyền quân đội cầm quyền trong suốt 21 năm - 1990 đến 2011. Trong khi đó, Việt
Nam chỉ cải cách kinh tế dưới màu sắc chính trị của Trung Cộng.
Vì thế, mà Miến Điện sẵn sàng từ chối nhiều dự
án lớn của Trung cộng - như dự án đường ống dẫn dầu từ cảng Rangoon sang Vân
Nam, và dự án đường sắt Vân Nam sang Miến Điện, v.v... Ngược lại,
nền kinh tế Việt Nam đang ngày càng lệ thuộc nền kinh tế Trung cộng. Nên mới có
câu chuyện Trung cộng ngày càng lấn sâu hơn về chuyện lãnh thổ, và biển
đảo.
Miến Điện từ chối thẳng thừng dự án đường sắt và đường ống dẫn khí
gas từ
thành phố Côn Minh thủ phủ tỉnh Vân Nam sang thành phố biển
Rangoon.
Trong khi đó cộng sản ở Việt Nam thì lệ thuộc Trung cộng chỉ vì
những dự án
bạc cắt để ăn chia, làm phá hoại tài nguyên đất nước của tổ
tiên để lại.
Ngoài ra, trong khi Miến Điện đã và đang trở
thành một nền chính trị tự do dân chủ, đi đôi với nền kinh tế thị trường tự do,
thì Việt Nam ngày càng rơi vào một nền kinh tế chính trị độc quyền của đảng cầm
quyền thông qua hiến pháp năm 2013 vừa qua.
Hôm nay kinh tế Miến Điện đang thua xa Việt
Nam, nhưng để Miến Điện bắt kịp Việt Nam về kinh tế thì chẳng mấy chốc. Vì con
đường của Miến Điện đi là con đường của Nam Hàn đã đi từ thập niên 1970. Chỉ sau
4 thập niên Nam Hàn trở thành cường quốc về mọi mặt trong top 20 của thế
giới.
Kinh tế là chính trị, nên mới gọi kinh tế là
một ngành khoa học của nghệ thuật - Science of art. Và thế giới mới có bộ môn
kinh tế chính trị học. Kinh tế quyết định chính trị, nhưng chính trị lại thúc
đẩy hay kiềm hãm kinh tế. Chính trị đúng thì kinh tế khởi sắc. Chính trị sai thì kinh tế khủng hoảng, khi kinh tế khủng
hoảng thì buộc chính trị phải thay đổi.
Miến Điện đã nhìn thấy rõ mấu chốt cái cần thay
đổi là chính trị, chứ không phải kinh tế. Nên 24 năm trước Than Shwe đã làm cuộc
cách mạng chính trị, để năm 2011 Thein Sein làm cuộc thay đổi kinh tế chính trị
triệt để.
Việt Nam cũng nhìn thấy cần thay đổi, nhưng lại
đi vào cuộc thay đổi kinh tế để giữ mạng sống của đảng cộng sản cầm quyền. Nên
hôm nay khủng hoảng cả chính trị lẫn kinh tế, và hậu quả là, lệ thuộc Trung
cộng. Nên phải ít nhất 20 năm tới thì Việt Nam mới đuổi kịp Miến Điện về cả cuộc
thay đổi triệt để kinh tế lẫn chính trị, mới mong tự lực tực cường như Hàn Quốc
ngày nay.
Kịch bản nào cho Việt Nam?
Người có tầm nhìn ở nước Việt hiện nay, ai cũng
thấy đời sống của thể chế chính trị của Việt Nam chỉ còn tính bằng tháng. Nhưng
vấn đề quan trọng bậc nhất là, khi thể chế chính trị hiện nay chết đi, thì làm
sao để đất nước yên bình, mà không bạo loạn, và tệ hại hơn hiện nay?
Thống kê từ thời Lý Công Uẩn lên ngôi, và đặt
Thăng Long là đất của hoàng thành, thì mảnh đất này chưa bao giờ chứa được họ
nhà nào kéo dài quá 8 đời vua. Và đời vua của đảng cộng sản nắm quyền ở Việt Nam
đến đời tổng bí thư của nhiệm kỳ thứ 11 này đã là đời thứ Tám!
Cuộc chạy đua của cung vua và phủ chúa đến giờ
này đã bộc lộ hết tất cả những con cờ trên bàn cờ chính trị. Nhưng vì kinh tế là
nền tảng quyết định cho chính trị, nên con cờ nào nắm kinh tế, thì con cờ ấy sẽ
đi nước cuối cùng trên bàn cờ đến cung điện Ba Đình.
Chuyến đi của ông bí thư Hà Nội chỉ là lửa của
ngọn đèn leo lét bùng lên trước khi tắt của cung vua. Nhưng cũng không loại trừ
kịch bản Trịnh Nguyễn phân tranh trở lại, khi có sự hà hơi tiếp sức của ngoại
bang. Chính trị là nghệ thuật của sự có thể, nhưng cũng là trò chơi không khoan
nhượng, kẻ nào chơi nửa vời xét lại đều bị loại khỏi cuộc chơi.
Mọi việc đã quá rõ, và chúng ta hãy chờ
xem.
Asia Clinic
0 nhận xét:
Đăng nhận xét